Cả 2 miền Nam-Bắc Hàn đều có chung Tết Chuseok với lịch sử & nguồn gốc của ngày Tết Trung thu như nhau.
Cứ đến ngày 15/8 âm lịch hằng năm, người dân ở cả 2 miền sẽ đến thăm mộ tổ tiên, làm những đồ ăn ngon và san sẻ thức ăn với láng giềng. Tuy nhiên ở Bắc Hàn – quốc gia bí ẩn nhất thế giới thì hình ảnh đón tết Chuseok lại có nhiều khác biệt so với Hàn Quốc.
Thành kính với tổ tiên
Mặc dù Bắc Hàn khẳng định đảm bảo quyền tự do tôn giáo, người dân không thực sự được hưởng quyền này. Phần lớn người miền Bắc có niềm tin Nho giáo, cho rằng mọi chuyện trong cuộc sống sẽ tốt đẹp nếu họ thờ phụng tổ tiên đầy đủ. Đó là lý do vì sao họ rất tận tụy trong việc duy trì các nghi lễ thờ cúng tổ tiên truyền thống.
Bắt đầu từ thời kỳ lãnh đạo của nhà sáng lập Kim Nhật Thành, Bắc Hàn chỉ thị người dân đơn giản hóa các nghi lễ truyền thống liên quan tới 4 dịp kỷ niệm quan trọng mà người Hàn Quốc cũng có, là:
- Lễ trưởng thành
- Lễ cưới
- Lễ tang
- Nghi lễ thờ cúng tổ tiên
Tuy nhiên, nhiều người miền Bắc hoàn toàn tin rằng họ nên thành tâm thờ cúng ông bà, tổ tiên. Họ thường dành dụm thực phẩm hay tiền để chuẩn bị cho nghi lễ quan trọng này.
⇢ Những điều chưa biết về Chuseok, Tết Trung thu của người Hàn Quốc
Jesa là một nghi lễ thường niên được cử hành vào ngày mất của ông bà tổ tiên (ngày giỗ), còn charye thì gần giống với nghi lễ thờ cúng tổ tiên nhưng được tiến hành vào các ngày nghỉ lễ truyền thống quan trọng, như Chuseok (Tết Trung thu) và Seollal (Tết Nguyên đán).
Đối với người Bắc Hàn, charye quan trọng hơn jesa, bởi quốc gia này cho rằng jesa không phù hợp với lối sống của quốc gia xã hội chủ nghĩa và hạn chế nghi lễ này, trong khi lại cho phép người dân cử hành charye mỗi dịp lễ tết truyền thống.
Hầu hết người miền Bắc cử hành nghi lễ jesa hoặc charye khi đến thăm mộ của tổ tiên thay vì làm tại nhà. Họ không tiến hành các thủ tục truyền thống, như đọc điếu văn và viết tên người chết ra giấy rồi dán lên bài vị. Thay vào đó, họ chuẩn bị đồ ăn, thức uống trong khả năng của mình.
Khi sắp xếp bàn thờ một cách thành tâm, họ thường trân trọng và tưởng nhớ về ông bà tổ tiên nơi chín suối. Mặc dù đã bị chia cắt hơn một nửa thập kỷ, nhưng dường như hai miền Nam-Bắc không có nhiều khác biệt về mặt tình cảm gia đình và sự thành kính với ông bà, tổ tiên.
⇢ Bàn thờ tổ tiên của người Hàn có những món gì và sắp xếp theo quy tắc nào?
Chuseok chỉ được nghỉ 1 ngày
Người dân Bắc Hàn chỉ được nghỉ 1 ngày trong dịp Chuseok chứ không phải là 3 ngày như ở Hàn Quốc. Vì vậy những ai nhà xa, điều kiện kinh tế lại khó khăn thì cũng không dám bày biện nhiều trong dịp này. Với nhiều người dân Bắc Hàn, Chuseok chỉ đơn giản là một ngày nghỉ.
Một người Bắc Hàn đào tẩu đang sống ở Seoul kể lại: “Ở Seoul bạn có thể thấy những cửa hàng trái cây ở khắp mọi nơi, nhưng ở Bắc Hàn đó là thứ xa xỉ phẩm chỉ tìm được vào dịp Chuseok. Tôi vẫn còn nhớ trái cây rất đắt, đến nỗi đi làm ở chợ mà trong lòng cứ lo lũ trẻ ở nhà sẽ ăn hết trái cây”.
Jang cũng là một người Bắc Hàn đào tẩu. Khi còn nhỏ và là một đứa trẻ ăn xin ở miền bắc, cô đã ước rằng mỗi ngày đều là ngày Chuseok. Vào những năm đó ở Bắc hàn, Jang là một cô bé nằm dài cùng những đứa bạn mồ côi của mình trên cánh đồng đã gặt sạch lúa vào đêm trung thu.
“Đó là những ngày mùi thức ăn thơm phức tỏa ra từ khắp các núi đồi – không như những ngày khác trong năm. Những người già cũng uống rượu và vui vẻ”, Jang nhớ lại.
Chuseok cũng là lễ tạ ơn của người Bắc Hàn, ngày lễ khiến mọi người trở nên thân thiện và tốt bụng hơn. Vào ngày thường, cô bé Jang mồ côi xin ăn sẽ bị mọi người xua đuổi, nhưng đến Chuseok, dân làng sẽ đi viếng mộ người thân và gọi cô vào chia phần thức ăn.
Đến bây giờ khi đã sống ở Hàn Quốc, không còn đói, không cần đợi đến ngày lễ để được ăn ngon, Chuseok lại khiến Jang đau đớn và tội lỗi. “Không như những người Hàn quanh mình, tôi không có quê hương để quay về vào dịp này, không thể viếng mộ bố mẹ mình”, Jang nói.
⇢ Hàn Quốc áp dụng chính sách nào với những người vượt biên từ Bắc Hàn sang?
Sinh nhật lãnh tụ lớn nhất
Mọi người dân Bắc Hàn đều phải nhớ sinh nhật của cha con lãnh tụ nhà họ Kim: Kim Il Sung, Kim Jong Il và Kim Jong Un.
Những ngày sinh nhật này còn được gọi Ngày của Ngôi sao sáng. Vào dịp này, người dân ở mọi miền đổ về Bình Nhưỡng, họ thường mang theo hoa, tổ chức các dạ hội tập thể ở quảng trường và các nơi khác để chúc mừng sinh nhật lãnh tụ.
Ngay cả trong dịp Chuseok, việc người dân phải làm đầu tiên trước khi làm mâm cúng tổ tiên chính là đem vòng hoa tới chân tượng đài lãnh tụ để bày tỏ lòng thành kính.
⇢ Những điều chưa biết về cuộc chiến giữa hai miền Nam – Bắc Hàn
