Đám cháy nhà kho Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông bùng phát lúc 18h ngày 27/8/2019, kéo dài suốt 5 tiếng.
Đám cháy đã thiêu rụi khoảng 6.000m2 diện tích kho xưởng của Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông và hàng chục nhà dân sống xung quanh bị ảnh hưởng. Có 58 hộ dân với 213 nhân khẩu bị ảnh hưởng phải di dời ra khỏi khu vực nguy hiểm.
Do đặc thù thuỷ ngân là kim loại tồn tại ở dạng lỏng, không tan trong nước, rất nặng và dễ sa lắng, dễ bốc hơi ngay cả ở nhiệt độ thường nên hóa chất này có thể còn nằm lại trên các mái nhà, cây cối, trên các bề mặt và các vật dụng lưu chứa hở, có nguy cơ gây ô nhiễm trở lại môi trường.
Được biết, khu vực xảy ra đám cháy cũng gần với nơi tập trung nhiều người Hàn Quốc sinh sống tại Việt Nam nên vụ việc này được sự quan tâm của các tờ báo Hàn Quốc.
Những tin tức và những thông báo của vụ cháy đã được dịch ra tiếng Hàn để phổ biến tới cư dân Hàn Quốc sống quanh khu vực này.
⇢ Báo Hàn cảnh báo cộng đồng người Hàn ở Việt Nam về nguy cơ nhiễm độc thủy ngân
Qua đấu tranh, công ty Rạng Đông mới thừa nhận 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy có sử dụng thuỷ ngân lỏng, không phải hợp chất amalgam như báo cáo công ty này gửi đi sau sự cố.
Vụ cháy Công ty cổ phần bóng đèn, phích nước Rạng Đông ngày 28/8/2019 không chỉ phát tán thuỷ ngân chứa trong hợp chất amalgam mà còn gồm cả thuỷ ngân lỏng có độc tính cao hơn.
Trước đó, công ty này báo cáo rằng 3 năm qua, Rạng Đông sử dụng hợp chất amalgam gồm thuỷ ngân, kẽm và bismut để thay cho thuỷ ngân lỏng trong sản xuất bóng đèn. Điều đó cho thấy vụ cháy nhà máy Rạng Đông ngày 28/8 không chỉ phát tán thuỷ ngân chứa trong amalgam mà còn có cả thuỷ ngân lỏng.
Tại kho chứa sản phẩm rộng khoảng 6.000m2 bị cháy hôm đó có 480.000 bóng đèn huỳnh quang chứa 9,6 kg thủy ngân lỏng, 1,6 triệu bóng đèn compact (mỗi bóng sử dụng 11,5mg amalgam, hàm lượng thuỷ ngân khoảng 22-30%) có lượng thuỷ ngân là 4~5,5kg.
Công ty thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thuỷ ngân lỏng, có khối lượng thủy ngân theo tính toán của các nhà khoa học là 30mg/bóng. Hầu hết thuỷ ngân trong các bóng đèn đã phát tán ra môi trường cùng với khói và khí thải của đám cháy.
Điều này chỉ ra, lãnh đạo doanh nghiệp này trong một nỗ lực bưng bít sự thật đã nói dối người dân và chính quyền.
Không chỉ phía công ty, chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng cũng góp phần khiến dư luận thêm lo lắng, khi liên tục bất nhất, thiếu minh bạch, ban hành rồi thu hồi rút lại các thông báo. Kết luận của cơ quan này lại đá cơ quan kia.
Theo kết quả mới nhất, Chi cục Môi trường Hà Nội công bố 6 mẫu không khí lấy hôm 6 và 7/9/2019 tại khu vực Công ty cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông cho thấy không phát hiện thủy ngân trong không khí.
Điều đáng nói, công bố này lại đá kết quả vừa được Bộ Tài nguyên – môi trường thông báo tại cuộc họp báo Chính phủ hôm 4/9/2019, việc này càng làm cho câu chuyện Rạng Đông trở nên rối ren.
Trước đó, việc UBND quận Thanh Xuân thu hồi văn bản khuyến cáo của UBND phường Hạ Đình và đưa ra những thông tin không chính xác nhằm trấn an người dân cũng đã bị dư luận lên án.
Dù Hà Nội liên tục thông tin môi trường ở khu vực Công ty Rạng Đông an toàn nhưng người dân vẫn lo sợ, dọn đi nơi khác.
Trao đổi trên báo chí, Luật sư Phạm Thành Tài – Giám đốc công ty luật Phạm Danh nêu quan điểm: “Những nội dung của UBND phường Hạ Đình hoàn toàn phù hợp với các khuyến cáo được ban hành sau đó của Bộ Tài Nguyên và môi trường. Việc UBND quận Thanh Xuân sau đó ra quyết định thu hồi văn bản của UBND phường Hạ Đình là một sự áp dụng cứng nhắc và thể hiện sự không thống nhất trong cách xử lý sự cố giữa các cấp chính quyền cũng như việc thông tin tới người dân, gây nên sự hoang mang trong dư luận, đặc biệt là người dân trong khu vực xảy ra vụ cháy”.
Sau khi phán xử UBND phường Hạ Đình, hai ngày sau quận Thanh Xuân tiến hành cho lấy mẫu quan trắc môi trường rồi vội kết luận: An toàn! Nhưng sau đó Bộ Tài nguyên-Môi trường đã chứng minh môi trường không hề an toàn đối với sức khỏe người dân.
Người dân trong vùng bán kính 500m được khuyến cáo áp dụng các biện pháp vệ sinh, phòng ngừa phơi nhiễm để bảo vệ sức khỏe, theo dõi sức khỏe thường xuyên, định kì.
Tiếp đó, sáng 10/9, dư luận cảm thấy băn khoăn khi website của Tổng cục Môi trường và Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng gỡ bỏ thông báo công khai về kết quả quan trắc chất lượng môi trường sau vụ cháy tại Công ty Rạng Đông.
Đến gần 16:00 cùng ngày, người xem có thể truy cập lại thông báo này nhưng nội dung đã được chỉnh sửa. Bản cập nhật đã bỏ các cụm từ qua đấu tranh, công ty mới thừa nhận.
Theo bản cập nhật này, Rạng Đông có báo cáo về việc 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân lỏng. Về lượng thủy ngân đã phát tán do sự cố cháy nổ, bản thông báo mới vẫn giữ nguyên con số đã công bố trước đó, từ 15,1kg đến 27,2kg.
Vụ việc này cũng khiến cộng đồng mạng đặt ra nhiều câu hỏi về hành xử trong tình trạng khẩn cấp cũng như trách nhiệm của chính quyền, cơ quan quản lý khi sự cố xảy ra.
Thành phố hãy làm những gì cần thiết để người dân có thể sớm quay về nhà, ổn định cuộc sống – Đó là mong mỏi của đông đảo người dân và cư dân mạng lúc này. Nếu còn tiếp tục trấn an dân bằng những thông tin thiếu minh bạch, bất nhất, hệ lụy để lại là rất lớn, không chỉ là sức khỏe người dân trong khu vực cháy mà còn là lòng tin của cộng đồng vào chính quyền.
