Hôm nay (23/5) đánh dấu 10 năm ngày mất Tổng thống Roh Moo-hyun. Lễ tưởng niệm 10 năm ngày mất Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun sẽ được tổ chức lúc 2 giờ chiều ngày 23/5, tại làng Bongha, thành phố Gimhae, tỉnh Nam Gyeongsang, quê hương của ông.
Lễ tưởng niệm năm nay dự kiến sẽ được tổ chức trọng thể với quy mô lớn vì đương kim tổng thống Moon Jae In chính là học trò của Roh Moo-hyun. Ngoài sự tham gia của tất cả các chính trị gia, cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush cũng sẽ có bài phát biểu tại buổi lễ và trao tặng Phu nhân cố Tổng thống Roh một bức chân dung cố tổng thống Hàn Quốc mà ông tự vẽ.
Nhân dịp tưởng niệm 10 năm ngày mất Tổng thống Roh Moo-hyun, các bạn hãy cùng tìm hiểu về cuộc đời sóng gió của ông nhé!
Roh Moo Hyun – Phiên âm tên tiếng Anh đặc biệt
Tên tiếng Hàn của ông là 노무현 – đáng lẽ phải được phiên âm thành No Moo Hyun. Nhưng tên phiên âm tiếng Anh chính thức của ông là Roh Moo-hyun.
Vào tù ra tội để đấu tranh cho dân chủ và công bằng
Sinh năm 1946 tại một vùng quê gần thành phố Gimhae ở vùng đông nam bán đảo Hàn Quốc, Roh Moo-hyun bỏ học rất sớm vì gia đình nghèo. Là một người có chí lớn, với quyết tâm tiến thân bằng học vấn, cậu thiếu niên họ Roh đi làm ban ngày để có tiền đi học ban đêm.
Lên đại học, Roh Moo-hyun chọn khoa luật và tốt nghiệp luật sư. Nhưng sau đó, ông nhận ra rằng con đường hiệu quả nhất để bênh vực kẻ yếu, chống lại bất công là phải làm chính trị đấu tranh chống chế độ độc tài quân sự cai trị Hàn Quốc trong thập niên 70-80.
Năm 1981, cuộc đời vị luật sư trẻ tuổi bước vào một ngã rẽ mới khi có cơ hội tiếp xúc và bảo vệ một nhóm sinh viên đối lập bị bắt và tra tấn. Từ đó, ông dấn thân vào con đường tranh đấu trực diện với chính phủ của tướng Chun Doo-hwan.
Năm 1987, ông bị bắt vào nhà tù, bị cấm hành nghề luật sư vì tham gia vào phong trào hậu thuẫn phong trào đình công của công nhân ngành đóng tàu, một trong những ngành công nghệ chiến lược của Hàn Quốc. Phong trào đòi dân chủ lan rộng, Seoul chấp nhận cải cách chính trị, ông Roh Moo-hyun trở thành một nhà chính trị thực sự.
Là người bạn, người thầy của tổng thống Hàn Quốc
Công chúng Hàn Quốc biết đến ông Moon Jae-in với biệt danh Cái bóng của Roy (cố Tổng thống Roh Moo-hyun). Trong cuốn hồi ký xuất bản năm 2011, chính Moon Jae-in chia sẻ: Ông ấy thực sự là người định hình cuộc đời tôi. Cuộc đời tôi hẳn sẽ khác đi rất nhiều nếu chúng tôi không biết nhau. Ông ấy là định mệnh.
Hai người gặp nhau lần đầu khi cùng tham gia biểu tình chống lại sự cầm quyền suốt 18 năm của Park Chung Hee. Năm 1987, trong khi Roh Moo-hyun trở thành đại biểu Quốc hội thì Moon Jae-in quyết định tránh xa chính trị và tiếp tục công việc luật sư ở Busan.
Ông Roh Moo-hyun bất ngờ chiến thắng trong cuộc bầu cử tống thống năm 2002. Ngay sau khi nhậm chức, tổng thống mới đắc cử đã thuyết phục người bạn lâu năm, Moon Jae-in, về làm cố vấn chuyên xử lý các vụ tham nhũng trong bộ máy chính quyền. Ông Moon nhanh chóng được thăng chức lên làm chánh văn phòng tổng thống.
Năm 2004, Moon Jae-in, khi đó đã dừng tham gia chính trường, đang cùng vợ đi leo núi ở dãy Himalayas thì nghe tin Quốc hội Hàn Quốc bỏ phiếu phế truất tổng thống đương nhiệm Roh. Ông lập tức quay về nước và dẫn đầu nhóm luật sư bảo vệ Roh khỏi nguy cơ bị hạ bệ.
Có lẽ Moon Jae-in chưa bao giờ nghĩ đến việc tiến sâu vào chính trường, cho đến khi người bạn thân thiết – tổng thống Roh Moo-huyn – tự sát vào ngày 23/5/2009 sau vụ bê bối gia đình ông nhận tiền hối lộ lên tới 6 triệu đô. Dường như cái chết đột ngột của bạn đã có ảnh hưởng mạnh mẽ và khiến ông Moon quyết dấn bước vào con đường chính trị.
Trong thời gian đương nhiệm, bị ngừng tại vị trong hai tháng
Trong vòng 1 năm sau khi nhậm chức, ông Roh và những người ủng hộ ông đã thành lập Đảng Uri (có nghĩa là Đảng của chúng ta). Nhưng vào tháng 3/2004, quốc hội đã bỏ phiếu luận tội ông vì đã vi phạm luật bầu cử. Ông buộc phải ngừng tại vị trong hai tháng.
Cuộc luận tội diễn ra do đảng đối lập bảo thủ, thời điểm đó đang nắm quyền ở quốc hội Hàn Quốc, cho rằng tổng thống đã vi phạm luật bầu cử khi công khai ủng hộ Đảng Uri trong cuộc bầu cử quốc hội. Động thái đã làm bẽ mặt ông Roh, khiến các thị trường lo lắng, và hàng ngàn người xuống đường phản đối.
Vào tháng 5 năm đó, Tòa án Hiến pháp đã lật ngược phán quyết, khẳng định ông Roh có vi phạm luật, nhưng không nặng đến mức khiến ông phải bị phế truất. Và Đảng Uri đã thể hiện sức mạnh trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 4 năm đó Tổng thống Roh trở lại ở vị trí mạnh mẽ hơn bao giờ hết, thúc đẩy chương trình cải cách của mình được thông qua ở quốc hội.
Vị tổng thống đầu tiên và duy nhất được yêu mến kể cả sau khi hết nhiệm kì
Năm 2007, Hàn Quốc bước vào cuộc bầu cử tổng thống mới. Tổng thống Roh Moo-hyun quyết định rút lui khỏi chính trường. Trong quãng thời gian chuyển giao quyền lực, ông không thể lưu lại trong Nhà Xanh (Dinh Tổng thống Hàn Quốc) cũng như không thể thuê tạm trú bên ngoài. Đây là tình tiết bi hài của vị tổng thống đầu tiên trong lịch sử xứ Hàn không đủ tư cách để thuê nhà tại thủ đô Seoul sau khi rời nhiệm sở vì… không có hộ khẩu.
Theo luật Hàn Quốc, một người không có hộ khẩu tại Seoul thì không được thuê nhà trừ trường hợp được chính phủ phong tặng danh hiệu là “Người có công với quốc gia”. Đầu năm 2008, sau khi chính thức trao quyền lực cho tân tổng thống Lee Myung-bak, ông Roh Moo-hyun đã cùng vợ ngồi lên xe ôtô đi thẳng về làng Bonghwa quê hương mình, cách thủ đô Seoul 450km.
Tại quê hương, ông Roh Moo-hyun được cư dân chào đón như một vị anh hùng trở về. Cựu tổng thống hy vọng sau những năm tháng vượt lên hoàn cảnh và số phận để đấu tranh không mệt mỏi cho nền dân chủ đất nước, chống độc tài, chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy công quyền sẽ có những ngày cuối đời êm đẹp bên những người thân yêu nhất.
Ông sống trong ngôi nhà nhỏ của gia đình bên sườn núi, tham gia các hoạt động xã hội như tiếp xúc người dân, trao đổi quan điểm, bày tỏ sự ủng hộ, giúp đỡ gia đình những người dân nghèo muốn có con cái được học hành đến nơi đến chốn…
Mỗi sáng Chủ nhật hàng tuần lại có hàng trăm chuyến xe hơi, xe bus chở hàng nghìn người đến trước cửa nhà ông với hy vọng được một lần gặp ông và nghe ông nói chuyện. Nhiều bậc cha mẹ còn mang con mình đến để được ông cầu phúc.
Tờ New York Times (Mỹ) bình luận: “Việc một vị cựu tổng thống có sức hút mạnh mẽ đến vậy là điều chưa từng có trong lịch sử Hàn Quốc”. Kim Min-jeong, một hướng dẫn viên du lịch, cho biết: “Khoảng 8 lần trong ngày, ông Roh lại ra chào và nói chuyện với mọi người ngay trong sân nhà. Điều này quá đặc biệt bởi theo lẽ thường một cựu tổng thống chỉ nhận được những tiếng la hét phản đối hay các cuộc biểu tình sau khi rời nhiệm sở mà thôi”.
Vị tổng thống duy nhất chọn cách tự tử
Tổng thống Roh Moo-huyn tự sát vào ngày 23/5/2009 sau vụ bê bối gia đình ông nhận tiền hối lộ lên tới 6 triệu đô. Trong một tuyên bố đăng tải trên trang web cá nhân của mình, ông thú nhận vợ ông đã nhận một khoản tiền lớn của doanh nhân này.
Nhưng ông cho rằng đó không phải là hối lộ mà chỉ là khoản giúp đỡ để vợ ông trả nợ. Theo lời kể của thư ký và nhân viên bảo vệ ông Roh, một ngày trước khi tự sát, ông đã để cho người làm về sớm hơn mọi khi. Có vẻ như hành động này là để ông dọn dẹp mọi thứ trước khi tự tử.
Việc cựu tổng thống Roh Moo Hyun tự tử đã gây nên một sự rúng động lớn trong cộng đồng người Hàn Quốc. Hầu hết mọi người đều tỏ ra vô cùng bàng hoàng về thông tin này. Trên tất cả các trang báo, website, diễn đàn, blog… mọi người đều thể hiện sự bất ngờ về sự ra đi đột ngột của ông.
Một tấm biển treo trước văn phòng của đảng Dân chủ ở tỉnh Kangwon mang dòng chữ: “Cầu nguyện cho linh hồn người quá cố, cầu cho ông an nghỉ nơi thiên đàng.” Trên nhiều trang báo, độc giả thể hiện sự nuối tiếc và cả nghi ngờ. Họ không thể tin được một người từng làm tổng thống của đất nước lại có quyết định tự kết liễu đời mình. Một blogger ngậm ngùi trên blog của mình: “Tổng thống Roh Moo Hyun thiệt mạng là nỗi buồn của cả đất nước Hàn Quốc.”
Lễ tưởng niệm sẽ được phán sóng trực tiếp trên trang web chính thức của Quỹ Roh Moo-hyun và ứng dụng Youtube.
