“Đánh rắm” (방귀) là một hiện tượng sinh lý bình thường của con người. Tuy nhiên, do mùi hương không mấy dễ chịu mà hiện tượng này trở nên khá “nhạy cảm”. Nếu không muốn trở thành chủ đề phê phán, trào phúng của xã hội, con người ta phải tự biết kiềm chế hoặc xử lý một cách khéo léo.
Tuy nhiên, không ít người nước ngoài đã bị sốc khi thấy yếu tố “đánh rắm” thường xuyên xuất hiện trên phim ảnh Hàn Quốc.
Thực ra, yếu tố này không phải mới xuất hiện trong thời điểm hiện tại, khi con người đã trở nên “thoải mái” hơn. Nhiều học giả lần đầu tiếp cận với văn học Hàn Quốc cũng đã vô cùng bất ngờ khi thấy “đánh rắm” xuất hiện cả trong văn học dân gian.
Hình ảnh đánh rắm thường xuyên xuất hiện trên phim ảnh Hàn Quốc
Câu thoại nổi tiếng một thời của bộ phim “Gia đình là số 1” phần 2: “빵꾸똥꾸”
Bài viết sẽ phân tích thêm về chủ đề này qua hai câu chuyện dân gian thú vị: “방귀쟁이 며느리” (con dâu đánh rắm) và “방귀시합” (cuộc chiến đánh rắm).
Đây là hai truyện dân gian Hàn Quốc, được sáng tác trong quá trình lao động và lưu truyền bằng hình thức truyền miệng. Do đó ngoài bản được đề cập trong bài viết còn có một số dị bản khác. Nhìn chung, cả hai đều có yếu tố khiến người khác “tò mò một cách ngại ngùng”, và hàm chứa những ý nghĩa nhân văn khác.
방귀쟁이 며느리 (con dâu đánh rắm)
방귀쟁이 며느리 là một câu chuyện dân gian Hàn Quốc. Câu chuyện kể về người con dâu đánh rắm một cách “uy lực” trước mặt cha mẹ chồng. Nội dung tưởng chừng “khiếm nhã” này lại mang ý nghĩa sâu sắc về nhận định của dân tộc Hàn về người phụ nữ.
Chuyện kể rằng, tại làng nọ, có một cô gái xinh đẹp, về làm dâu tại một gia đình phú ông. Cô luôn phụng dưỡng cha mẹ, chăm sóc chồng, lo việc nhà chu đáo khiến người người tấm tắc hết lời khen ngợi. Cha mẹ chồng cũng vô cùng hài lòng về cô con dâu đẹp người đẹp nết.
Tuy nhiên, về làm dâu một thời gian, sắc mặt cô gái chuyển tái mét. Cha mẹ chồng lo lắng, không biết con dâu họ mắc phải bệnh gì, bèn gọi cô vào hỏi chuyện.
Ngập ngừng hồi lâu, cô con dâu thú thật: do rất muốn đánh rắm, nhưng cứ nhịn mãi, nên sắc mặt thành ra như thế. Nghe xong lý do của con dâu, phú ông phá ra cười, và bảo con dâu cứ tự nhiên, vì đây là chuyện rất bình thường.
Cô con dâu vẫn lo sợ, cô dặn đi dặn lại gia đình chồng: “Nếu vậy, cha hãy nắm chặt cây cột, mẹ hãy bám vào cánh cửa, phu quân hãy nắm chắc cửa nhà bếp, chị dâu hãy nắm chắc cái nồi đi ạ” (그러면 시아버지는 상기둥을, 시어머니는 문짝을, 서방님은 부엌문을, 시누님은 솥단지를 붙드세요). Nói rồi, cô con dâu đánh rắm.
Cái đánh rắm của cô thổi bay ngôi nhà. Cha chồng nắm cây cột bị văng đi, lăn vòng vòng. Mẹ chồng nắm chặt cửa, bị văng qua văng lại. Người chồng bị va vào cánh cửa, và chị dâu bay cả vào trong nồi. Chỉ có cô gái là thoải mái, sắc mặt tươi tắn trở lại vì đã trút được gánh nặng, trước sự “hoảng hốt” của gia đình nhà chồng.
Cha mẹ chồng thấy con dâu của mình đánh rắm quá mạnh đến nỗi bay cả ngôi nhà, bèn nghĩ bụng: cô gái này không ổn. Phú ông quyết định dắt cô gái về trả cho cha mẹ ruột.
Đang trên đường đi, họ gặp những thương nhân đang ngồi nghỉ ngơi dưới gốc một cây lê đầy trái. Do quá khát, lại không cách nào hái được lê vì cây quá cao, người thương nhân bèn nói sẽ tặng nông sản và tơ lụa cho ai hái được lê.
Cô con dâu lúc này lại đánh rắm một cách “uy lực” khiến lê trên cây rụng hết xuống. Nhờ cái đánh rắm đó, cô nhận được rất nhiều nông sản và vải vóc. Phú ông trông thấy điều đó liền cho rằng cái đánh rắm của con dâu thật hữu ích, và đưa cô trở về nhà mình. Từ đó gia đình sống hạnh phúc vui vẻ bên nhau.
Câu chuyện nghe có vẻ “khiếm nhã” này thực ra mang ý nghĩa khẳng định sức mạnh của phụ nữ. Những cái đánh rắm “khổng lồ” tượng trưng cho sức lực mạnh mẽ và sức lao động dồi dào của cô gái.
Gia đình chồng đón con dâu về nhà không phải vì cô gái trở nên thận trọng hơn, nhưng vì quan niệm về việc đánh rắm đã thay đổi. Ở một số dị bản, phú ông còn gọi cái đánh rắm của con dâu là “cái đánh rắm phúc” (복 방귀).
Câu chuyện này vừa mang lại tiếng cười vui vẻ, vừa hàm ý phê phán định kiến: hễ là phụ nữ thì phải hiền lành và thận trọng trong mọi việc.
방귀시합 (cuộc thi đánh rắm)
Chuyện kể một ông hay đánh rắm (방귀쟁이) đến từ tỉnh Gyeongsang (경상도) đi tìm đối thủ tại tỉnh Jeolla (전라도) để thi đấu. Ông tìm đến tận nhà của bà đánh rắm, nhưng chỉ gặp con trai bà, vì bà đã đi vắng.
Bức bối vì không gặp được đối thủ, ông vào bếp đánh rắm một phát thật mạnh. Gió tuôn ra mạnh đến nỗi thổi bay đứa trẻ vào ống khói nhà bếp. Sau đó ông bỏ về nhà.
Bà Jeolla trở về nhà, nghe con kể lại sự việc. Vô cùng tức giận, bà mang theo một cây chày đập quần áo, đi tìm ông Gyeongsang để trả đũa.
Gặp ông Gyeongsang, bà Jeolla bèn tung cây gậy lên và đánh rắm thật mạnh. Cây gậy bay thẳng về phía ông Gyeongsang. Hốt hoảng, ông cũng đánh rắm một cú “phản đòn”, cây gậy lại bay về phía bà Jeolla. Tương truyền rằng cây gậy vẫn bay qua bay lại, và trận chiến vẫn chưa kết thúc.
Trong câu chuyện này, ông Gyeongsang và bà Jeolla đấu với nhau không ngừng nghỉ, và làm cho cây gậy bay cao, bay liên tục. Cái đánh rắm ở đây tượng trưng cho sức khỏe và sức lao động của con người.
Ngoài ra, việc dân gian truyền miệng câu chuyện về người đàn ông Gyeongsang và người đàn bà Jeolla còn cho thấy một tầng nghĩa khác. Chỉ trong chốc lát, sự đối lập giữa Gyeongsang và Jeolla, giữa nam và nữ được vẽ ra. Sự đối lập này còn dai dẳng, kéo dài cho tới ngày nay.
Bên cạnh đó trong một số dị bản, người nữ đã chiến thắng. Điều này cho thấy người Hàn Quốc từ xưa đã ý thức được vai trò và giá trị của người phụ nữ.
Cái đánh rắm dưới góc nhìn dân gian Hàn Quốc và tư tưởng cao đẹp
Đây là những câu chuyện cười dân gian về chủ đề đánh rắm được truyền miệng lại. Câu chuyện gần gũi ở chỗ: nó được xây dựng trên chất liệu là hiện tượng tiêu hóa tự nhiên của con người. Tuy nhiên, đây lại là một chuyện “hoang đường”, vì không bao giờ xảy ra việc tương tự ở đời thường. Thậm chí, nó khiến người sống ở thời nay cảm thấy hơi “bốc mùi”.
Tuy nhiên, nên nhớ rằng đây là truyện dân gian, được tạo ra trong quá trình lao động sản xuất để tạo tiếng cười, làm vơi mệt nhọc. Đây là điểm tương đồng với truyện cười trong văn học dân gian Việt Nam.
Chất liệu làm nên những truyện dân gian trên là một hiện tượng sinh lý rất bình thường của con người. Nhân vật con dâu trong 방귀쟁이 며느리sống cuộc đời hạnh phúc bên gia đình chồng. Bên cạnh đó, ở một số dị bản của 방귀시합, cuộc chiến đã kết thúc và hai ông bà sống vui vẻ, mạnh khỏe, thỉnh thoảng họ lại gặp nhau “thi đấu giao hữu”.
Có thể thấy người Hàn không “ngại ngùng” mấy khi nói đến những vấn đề khá “nhạy cảm” này, thậm chí còn mang ra tạo niềm vui. Hình ảnh “đánh rắm” cũng thường xuất hiện trong các phân đoạn gây cười trong phim ảnh Hàn Quốc. Những cái đánh rắm mạnh tượng trưng cho thể lực tốt và sức lao động dồi dào của con người.
Một điểm đáng chú ý ở những câu chuyện trên là tư tưởng bình đẳng giới. Nhân vật con dâu sống hạnh phúc cùng nhà chồng, hết mực hiếu thảo, và được cha mẹ chồng yêu quý. Chi tiết này chứng tỏ người Hàn Quốc rất hiểu và tôn trọng giá trị, vai trò của người phụ nữ. Tác giả dân gian đặt bà Jeolla ngang bằng với ông Gyeongsang, cho thấy tư tưởng bình đẳng giới đã sớm hình thành ở Hàn Quốc.
Hơn nữa, những vật dụng xuất hiện trong truyện là cái nồi, nắm cửa nhà, nhà bếp, cái cột, chày giã quần áo…: đều là những vật dụng gắn liền với người phụ nữ. Tác giả dân gian muốn hàm ý: người phụ nữ luôn loanh quanh trong xó bếp, chu toàn mọi việc trong nhà. Qua đó, hình ảnh người phụ nữ hiện lên đảm đang, biết chăm lo cho gia đình, cũng thể hiện thái độ tôn trọng của tác giả.
Có thể dễ dàng thấy tính cách hài hước đặc trưng của người Hàn Quốc qua những câu truyện dí dỏm trên. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, các học giả đã tìm thêm được một chứng cứ về tư tưởng xem trọng phụ nữ của dân tộc Hàn như thế nào, trước khi Nho giáo du nhập vào bán đảo Hàn.
XEM THÊM: Hanbok lộ ngực của phụ nữ thời Joseon & Trang sử đau thương của Hàn Quốc thời Nhật trị
5