Dù xây nhà theo kiến trúc truyền thống hay hiện đại, người Hàn Quốc vẫn giữ thói quen cởi bỏ giày dép đi bên ngoài khi về đến nhà.
Người Hàn Quốc thường đi chân trần hoặc xỏ vào đôi dép đi trong nhà. Thói quen này khá tương đồng với nhiều nước Châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam chúng ta.
Trái lại, Mỹ và hầu hết các nước phương Tây đều đi giày dép vào trong nhà. Có phải bạn đang nghĩ: Nếu đi khắp nơi trong nhà bằng giày dép đã“chu du thiên hạ”cả ngày dài không phải là vô tình rước cả một đoàn khách“vi khuẩn” đến thăm nhà hay sao?
Chúng ta cùng khám phá những lý do sâu xa dẫn đến sự khác biệt trong thói quen sinh hoạt mang đậm nét văn hóa này nhé.
Văn hóa sinh hoạt trên nền nhà
Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, từ xa xưa, văn hóa Hàn Quốc nói chung chịu ảnh hưởng nhiều từ văn hóa của Nhật Bản và Trung Quốc. Ban đầu, phương thức sinh hoạt trên sàn gỗ trong nhà bắt nguồn từ Trung Quốc. Tuy nhiên, dần dần phương thức sinh hoạt trên sàn nhà của Hàn Quốc tiếp nhận ảnh hưởng nhiều hơn từ Nhật Bản, đất nước láng giềng gần gũi về địa lý.
Nhà truyền thống của người Nhật được làm bằng gỗ và trong nhà trải tấm nệm bằng rơm hoặc trúc. Trong không gian đó, người Nhật thực hiện nhiều hoạt động khác nhau như ăn uống, ngủ nghỉ ngay trên sàn nhà.
Phương thức sinh hoạt trên sàn nhà chính là hình thức sinh hoạt đặc trưng của người Nhật và người Hàn Quốc đã tiếp nhận nét văn hóa đó.
Do đó, người Nhật Bản và Hàn Quốc đặc biệt chú trọng việc dọn dẹp, giữ gìn nền nhà sạch sẽ vì mọi sinh hoạt cơ bản đều thực hiện trên nền nhà. Nét sinh hoạt truyền thống đó tồn tại theo dòng thời gian và được tiếp nhận một cách tự nhiên qua các thế hệ cho đến ngày nay.
Hệ thống sưởi sàn
Hàn Quốc vốn có mùa đông lạnh giá kéo dài và họ sưởi ấm nhà bằng một cách thức độc đáo: Hệ thống sưởi sàn (온돌). Hệ thống sưởi sàn khiến giá rét phải dừng lại sau cánh cửa nhờ mang đến hơi ấm cho sàn nhà và tạo cảm giác ấm áp cho toàn bộ không gian nhà.
Với sự ấm áp lan tỏa từ dưới lên này, người Hàn Quốc ưu tiên thực hiện mọi sinh hoạt thường nhật gắn liền với sàn nhà. Do đó, như một lẽ tự nhiên, khi về đến nhà, họ cởi bỏ giày dép để giữ cho nền nhà sạch sẽ và thường đi chân đất.
Mặt khác, người phương Tây lại thường sử dụng lò sưởi trong vách tường hoặc máy sưởi điện để sưởi ấm vào mùa đông lạnh lẽo. Dưới nền nhà, họ trải thảm và đi giày dép bên ngoài trực tiếp trên thảm. Người Châu Âu hay người Mỹ thường không nằm ngồi trên sàn nhà mà sử dụng ghế sofa và giường.
Niềm tin về sức khỏe và tâm linh
Một điều quan trọng không thể không kể đến đó là lý do liên quan đến sức khỏe. Người Châu Á nói chung và người Hàn Quốc nói riêng cho rằng việc cởi bỏ giày dép trước khi vào nhà sẽ giúp loại bỏ mọi bụi bặm, vi khuẩn có hại ở phía ngoài.
Đồng thời, theo quan niệm Á Đông, đôi bàn chân là một bộ phận đóng vai trò cực kì quan trọng đối với sức khỏe. Thậm chí bàn chân còn được các bác sĩ Đông y gọi là “trái tim thứ hai của cơ thể”.
Đặc biệt, người Trung Quốc còn nghiên cứu và phát triển thuật bấm huyệt bàn chân có lịch sử hơn 5.000 năm giúp chữa trị nhiều chứng bệnh.
Do đó, người Châu Á cũng như người Hàn Quốc tin rằng việc đi chân trần là một cách vận động hiệu quả, mang đến nhiều lợi ích không nhỏ như: giúp kích thích các huyệt đạo trên lòng bàn chân, làm máu lưu thông tốt hơn, cải thiện giấc ngủ, tăng cường sức mạnh cơ bắp chân…
Ngoài ra, việc cởi bỏ giày dép trước khi bước vào nhà còn liên quan đến suy nghĩ mang màu sắc tâm linh, tinh thần Á Đông. Hành động nhỏ bé này được nhiều nhà văn hóa Châu Á cho rằng có ý nghĩa như tín hiệu đánh thức tâm trí con người.
Cởi bỏ giày dép trước khi vào nhà của mình là cởi bỏ những lo toan, ưu phiền, “rũ bỏ bụi trần” để bước vào không gian gia đình đầm ấm, bình an. Cởi bỏ giày dép trước khi vào nhà của người khác là chỉ báo nhắc nhở chúng ta chuẩn bị bước vào một không gian thuộc về sở hữu của chủ nhà, nên giữ phép lịch sự, tế nhị cẩn trọng trong mọi hành động.
Sự khác biệt văn hóa giữa các quốc gia
Có một câu chuyện thú vị về trải nghiệm của cô bạn người Hàn đến chơi nhà bạn người Mỹ. Người bạn Mỹ đã vui vẻ chào đón bạn ấy trên thềm cửa và niềm nở dẫn cô bạn vào nhà trên đôi bốt cao cổ.
Theo lời người bạn Mỹ, cô bạn Hàn Quốc lúng túng, ngập ngừng đi cả giày vào nhà, bước lên trên tấm thảm trong nhà.
Tuy nhiên, suốt buổi gặp, cô bạn người Hàn không ngừng áy náy, cảm thấy như “mắc lỗi” với tấm thảm nhà bạn. Thậm chí, đến khi ra về, cô còn đưa mắt kiểm tra khắp sàn nhà, xem có lưu lại bất kì vết bẩn nào từ đôi giày của mình không.
Người Hàn Quốc với văn hóa cởi giày dép trước khi bước vào nhà mình hay nhà người khác thường không tránh khỏi cảm giác bối rối, lạ lẫm với văn hóa đi giày dép bên ngoài vào trong nhà của người Mỹ hay người Châu Âu.
Tuy nhiên, nếu mở lòng chúng ta có thể khám phá, đón nhận những nét độc đáo giữa các nền văn hóa như một điều mới mẻ, đáng yêu. Không có văn hóa nào là đúng hay sai, ở đây chỉ tồn tại sự khác biệt bắt nguồn từ nhiều lý do đa dạng. Có thể cùng một hành động với người này là hiển nhiên nhưng với người khác lại là kì lạ.
Việc lựa chọn phương thức sinh hoạt theo nền văn hóa nào là quyết định thuộc về cá nhân mỗi người. Còn bạn, bạn chọn đi giày dép bên ngoài vào nhà hay cởi bỏ trước khi bước vào nhà?
XEM THÊM:
