Ngày 21/4/2020 vừa qua, truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin rằng về tình trạng sức khỏe bất ổn của Chủ tịch Bắc Hàn – ông Kim Jong Un – sau cuộc phẫu thuật. Thị trường chứng khoán được một phen chấn động khi khả năng về những thay đổi đột ngột ở Bắc Hàn được đặt ra.
Bên cạnh đó, có rất nhiều quan ngại về việc biến động ở Bắc Hàn có thể gây ra những ảnh hưởng lên bối cảnh an ninh của toàn khu vực Đông Bắc Á như thế nào.
Tình trạng sức khỏe của Kim Jong Un
Những đánh giá về tình trạng sức khỏe của nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un đã được giới quan sát Hàn Quốc thực hiện thường xuyên.
Vào thời điểm diễn ra Hội nghị Thượng đỉnh Liên Triều tháng 4 năm 2018, sau khi chủ tịch Kim bước xuống những bậc thang trước Pan Mun Gak (thuộc khu vực phi quân sự Bàn Môn Điếm nằm ở biên giới Nam Bắc Hàn), ông đã phải thở dốc hồi lâu.
Vào ngày cuối cùng của Hội nghị Thượng đỉnh Liên triều tổ chức ở Bình Nhưỡng hồi tháng 9 cùng năm, người ta cũng phát hiện có một dấu hiệu bất thường về sức khỏe của chủ tịch Kim. Tuy chỉ đi bộ quanh núi Baekdusan trong khoảng 10 phút, ông Kim (sinh năm 1984) tỏ ra mệt mỏi hơn nhiều so với tổng thống Moon Jae In – người lớn ông tới 31 tuổi.
Chủ tịch Bắc Hàn Kim Jong Un (trái) và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In trong Hội nghị Thượng đỉnh Liên Triều năm 2018
Trước đó vào năm 2014, đã từng có những đồn đoán xung quanh vấn đề sức khỏe của Kim Jong Un khi ông không xuất hiện suốt hơn một tháng và sau đó trở lại với một cây gậy. Vài ngày sau, giới tình báo Hàn Quốc cho hay ông Kim đã thực hiện phẫu thuật khối u mắt cá chân.
Thời điểm đó cũng giống hệt như bây giờ, khi truyền thông Bắc Hàn không đưa ra một thông tin chính thức nào thì có rất nhiều giả thuyết được đặt ra về ông Kim, có cả “bệnh thập tử nhất sinh” lẫn “đã qua đời”.
Hình ảnh chủ tịch Kim năm 2014 cùng với một cây gậy
Nói về thể trạng của chủ tịch Kim, có thể thấy ông đã tăng cân nhanh chóng kể từ khi lên nắm quyền vào tháng 12 năm 2011. Năm 2016, Cơ quan tình báo quốc gia Hàn Quốc cho biết trong một báo cáo Quốc hội năm 2016: Kim Jong Un cao khoảng 1.7 ~ 1.72m và có cân nặng 90kg tại thời điểm nhậm chức, tuy nhiên cân nặng của ông đã tăng lên thành 130kg chỉ sau 5 năm (2016).
Cũng có những phân tích cho rằng lãnh tụ tối cao của Bắc Hàn có một số dấu hiệu không ổn về sức khỏe do chứng thừa cân gây ra như: tăng mỡ máu, bệnh tim mạch…
Tình trạng giảm sút sức khỏe của chủ tịch Kim được cho là đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: căng thẳng, thói quen ăn uống, việc hút thuốc lá và uống bia rượu. Ông Kim cũng được cho là có bệnh về tim mạch.
Khoa học đã chứng minh bệnh tim mạch không phải một bệnh di truyền. Tuy nhiên, cả cha và ông của Kim – hai cựu lãnh đạo tối cao của Bắc Hàn là Kim Il Sung (1912 – 1994, ông nội) và Kim Jong Il (1942 – 2011, cha) đều qua đời vì nhồi máu cơ tim.
Kim Jong Un cùng cha Kim Jong Il (ngoài cùng bên phải) trong lễ duyệt binh năm 2011
Lo ngại về một cuộc chiến tranh giành quyền lực trong nội bộ Bắc Hàn
Những lo ngại này được giới quan sát Hàn Quốc đặt ra trên cơ sở phân tích tình trạng sức khỏe của Kim Jong Un cũng như dựa trên thực tế là Bắc Hàn chưa “chuẩn bị” được người có khả năng “kế vị” nếu như thực sự chủ tịch “có mệnh hệ gì”.
Trong một quốc gia chỉ có một đảng cầm quyền duy nhất như Bắc Hàn, sự bất thường về sức khỏe của người lãnh đạo tối cao có thể dẫn đến những bất ổn chính trị và nghiêm trọng hơn là có thể ảnh hưởng xấu đến toàn bộ hệ thống chính trị. Vì vậy, Bắc Hàn luôn đặt những thông tin về sức khỏe của chủ tịch Kim vào chế độ bảo mật cao nhất của quốc gia.
Tại các cuộc Hội nghị thượng đỉnh, chủ tịch Kim luôn được chăm chút hình ảnh kĩ lưỡng đến từng sợi tóc, với mục đích không để lộ bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về sức khỏe của vị này.
Một quan chức của cơ quan tình báo Hàn Quốc cho hay: “Chúng tôi sẽ nỗ lực để xác định các dấu hiệu về sức khỏe và những thay đổi đáng chú ý thông qua việc phân tích các thông tin cốt lõi từ bên trong Bắc Hàn cũng như phân tích các hình ảnh của chủ tịch Kim trên các kênh thông tin đại chúng”.
Lãnh đạo tối cao của Bắc Hàn qua các thời kì (từ trái qua: Kim Il Sung, Kim Jong Il, Kim Jong Un)
Giáo sư khoa Đối ngoại và Thống nhất của Đại học Korea (Hàn Quốc) đưa ra phán đoán: “Khi chủ tịch Kim bước vào tuổi 40, những lo ngại về sức khỏe của ông có thể trở thành sự thật. Và bởi vì chưa có “người kế vị” nên rất có thể Bắc Hàn sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến tranh giành quyền lực trong nội bộ hệ thống chính trị của mình. Đây có thể là một biến cố lớn của Bắc Hàn.”
Tuy giới quan sát Hàn Quốc cho đến giờ vẫn chưa đưa ra nhận định chính thức nào về “người kế vị” vai trò lãnh đạo ở Bắc Hàn, truyền thông quốc tế đã bắt đầu có những dự đoán đầu tiên. Tờ The Guardian (Anh) và Spunik (Nga) và một số báo Nhật Bản cho rằng Bắc Hàn đã có kịch bản cho người kế nhiệm chủ tịch Kim và đó chính là bà Kim Yo Jong.
Bà Kim Yo Jong bắt tay tổng thống Moo Jae In trong Hội nghị thượng đỉnh liên triều diễn ra ở Seoul năm 2018
Kim Yo Jong là em gái của Kim Jong Un và bà gần đây đã xuất hiện khá thường xuyên trong chính trường Bắc Hàn.
Hiện tại, thông tin xoay quanh vấn đề sức khỏe người lãnh đạo tối cao của Bắc Hàn rất đa chiều và vẫn chưa có một thông tin chính thức nào được giới chức nước này đưa ra. Vì vậy, dư luận thế giới đành phải tiếp tục chờ đợi những động thái tiếp theo từ quốc gia bí ẩn này thôi.
XEM THÊM: Những chính sách của Hàn Quốc dành cho người Bắc Hàn vượt biên
Tổng hợp từ Joongang Ilbo và BBC
