Trong đời sống hàng ngày, một số việc xảy ra thường xuyên và đều đặn đến mức khiến chúng ta cho rằng đó là một thói quen và không bao giờ tò mò về nguyên nhân của nó.
Song trên thực tế, bất cứ hành động hoặc việc làm nào cũng có lý do và có thể phân tích bằng những nghiên cứu khoa học. Vậy có bao giờ, bạn thắc mắc về việc: “Vì sao cứ lên xe bus hay tàu điện ngầm, mình lại buồn ngủ đến không cưỡng được?”.
Trước tiên, có thể lý giải hiện tượng này bằng “nguyên lý chuyển động”. Tương tự như việc, người mẹ thường ôm và đung đưa con mình trong vòng tay khi ru con ngủ. Những chuyển động nhẹ nhàng, theo một nhịp điệu cố định sẽ giúp các bé cảm thấy thoải mái và dễ vào giấc.
Trở lại với trường hợp trên xe bus. Khi xe đi vào hoạt động, các bánh xe sẽ bắt đầu chuyển động đều, đồng thời tạo ra những âm thanh trầm ổn, kết hợp với cảnh vật liên tục di chuyển và thay đổi bên ngoài cửa sổ, sẽ khiến não bộ chúng ta dễ rơi vào trạng thái thư giãn và thả lỏng.
Tuy nhiên, vì sao âm thanh trầm ổn, cùng những chuyển động đều của bánh xe lại khiến con người trở nên thoải mái hơn bình thường?
Theo các nhà khoa học, điều này được gọi là “loại bỏ những thông tin không cần thiết”. Khi liên tục phải nghe hoặc tiếp xúc với những sự việc mang tính cố định và không có ý nghĩa đặc biệt, bạn sẽ dễ rơi vào trạng thái xao nhãng, mệt mỏi và lơ là với những gì xảy ra xung quanh.
Bên cạnh đó, những âm thanh trầm ổn của động cơ cũng chính là một ví dụ điển hình cho “tiếng ồn trắng” (white noise), hay còn gọi là nhạc trắng. Từ lâu, khoa học đã chứng minh “tiếng ồn trắng” có thể giúp con người dễ ngủ hơn và là một trong những biện pháp giúp thư giãn hiệu quả. Do đó, tiếng ồn trắng còn được áp dụng để ru hoặc rèn ngủ đúng giờ cho trẻ sơ sinh.
Đơn cử một số ví dụ về tiếng ồn trắng như: những âm thanh nhiễu sóng, tiếng máy sấy tóc, tiếng động cơ ôtô, tiếng mưa rơi, tiếng máy bay, tiếng sóng biển, tiếng đồng hồ quả lắc, tiếng chuông gió, tiếng dế mèn trong đêm, tiếng quạt máy, tiếng đường ray xe lửa…
Ngoài ra, sách báo cũng là một trong những lý do khiến bạn dễ dàng chìm vào giấc ngủ. Một số người vẫn luôn có thói quen đọc sách khi đi các phương tiện giao thông công cộng. Tuy nhiên điều này lại hoàn toàn phản khoa học.
Đọc sách báo trong lúc xe đang di chuyển cũng đồng nghĩa với việc bạn đang buộc đôi mắt (lúc này đang cố định vào từng con chữ trên trang giấy) chống đối lại những chuyển động liên tục của động cơ.
Trên thực tế, tuy mắt không cảm nhận được tốc độ đang di chuyển, nhưng cơ thể vẫn cảm nhận được rõ ràng thông qua các rung động. Chính điều này đã gây nên sự bất hòa trong não, khiến não bị nhầm lẫn giữa một bên là cố định (trong việc mắt tập trung nhìn chữ) và một bên là di chuyển (trong việc cơ thể cảm nhận được sự chuyển động của xe cộ).
Khi sự nhầm lẫn này dâng lên đỉnh điểm, não sẽ thể hiện sự mệt mỏi bằng cách tự động rơi vào trạng thái “đình công”. Kết quả là bạn bắt đầu thấy hoa mắt, kèm theo cảm giác buồn nôn. Đồng thời, cơn buồn ngủ cũng ập đến nhanh chóng.
Cuối cùng nhưng cũng không kém phần… nguy hiểm. Chính là “kẻ giết người giấu mặt” Carbon Dioxide (CO2), hợp chất chủ yếu được phát ra qua hơi thở của con người, đồng thời cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nên buồn ngủ, đặc biệt là tại những nơi có không gian chật hẹp như xe bus và tàu điện ngầm.
Một nghiên cứu cho thấy, khi nồng độ CO2 vượt quá mức cho phép, những người hít phải sẽ có nguy cơ suy giảm khả năng phán đoán và tập trung, do thiếu oxy lên não. Vì thế, các nhà khoa học đã liệt CO2 vào danh sách những chất gây ô nhiễm chính, cùng với bụi mịn.
Hiệp hội Vệ sinh Công nghiệp Mỹ (American Industrial Hygiene Association) cũng đồng thời khẳng định, nồng độ CO2 trong không gian kín vượt quá 2000ppm có thể gây ra các triệu chứng đau đầu hoặc buồn ngủ. Nếu vượt quá 5000ppm, CO2 còn có thể khiến não tổn thương do thiếu oxy.
Trong trường hợp có đến 70% hành khách trên xe và di chuyển liên tục trong vòng 90 phút, nồng độ CO2 lúc này sẽ đạt trung bình khoảng 3422ppm, cho đến mức cao nhất là 6765ppm. Đó là lý do vì sao bạn luôn cảm thấy buồn ngủ khi đi tàu điện ngầm hoặc xe bus. Thậm chí nghiêm trọng hơn còn có thể gây ra cảm giác mệt mỏi và kiệt sức.
Chính vì vậy, để đối phó với tình trạng này, đặc biệt vào các giờ cao điểm, các nhà chức trách thuộc Bộ Môi trường vẫn luôn nỗ lực hết mình trong việc tìm ra phương pháp điều hòa không khí và thông gió hiệu quả nhất trên các phương tiện giao thông công cộng.
XEM THÊM:
- Đi tàu điện ngầm thường xuyên, nhưng bạn có biết tên thật sự của 6 ga này?
- Vì sao bạn luôn tỉnh giấc đúng lúc tàu điện ngầm dừng ở trạm cần xuống?
- Những cách ngủ quên trên tàu điện không bị lỡ bến
Tổng hợp từ Naver
