Ngày nay, cuộc sống kim tiền tất bật khiến hình ảnh nhâm nhi tách cà phê sáng cùng tờ báo giấy vốn quen thuộc ngày càng trở nên xa xỉ.
Chính sự phát triển vượt bậc của công nghệ đã chi phối những thói quen ấy, thay vì mua một tờ báo đọc xong trong ngày, chỉ cần một thiết bị thông minh kết nối mạng Internet sẽ có thể cập nhật tin tức nhanh chóng và thuận tiện.
Từ đó, những hoạt động truyền tải thông tin trên mạng cũng bắt đầu xuất hiện dày đặc, thậm chí trở thành công việc để thu lợi nhuận, tạo thành một nghề. Một trong những nghề dựa trên nền tảng trực tuyến phổ biến hiện nay là “YouTuber”, hay còn gọi là những người sáng tạo nội dung, đối tác của kênh YouTube.
YouTuber hoạt động theo hình thức tải các đoạn video lên trang YouTube nhằm chia sẻ thông tin hoặc kiếm tiền từ quảng cáo. Những thành viên tích cực còn được ghi nhận bằng kỷ niệm chương có hình dạng nút “play” – biểu tượng của YouTube. Tùy thuộc vào số lượt người đăng ký theo dõi để quy đổi sang “Nút Bạc” (100.000 lượt), “Nút Vàng” (1 triệu lượt) hay “Nút Kim Cương” (10 triệu lượt).
Kênh YouTube hiện phổ biến trên khắp thế giới và cộng đồng YouTuber từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp cũng có mặt mọi nơi. Ở Hàn Quốc, ngoài các kênh YouTube của người nổi tiếng, chương trình thực tế, còn có những kênh tự phát của các cá nhân như hướng dẫn làm đẹp, nấu ăn hay “thực thần” mukbang (먹방).
Hình thức Mukbang ấn tượng đã thu hút nhiều người theo dõi trên toàn cầu, trào lưu “먹는” – ăn và “방송” – phát thanh, tức là “먹는 방송” – vừa ăn vừa quay hình, dần trở nên phổ biến ở nhiều quốc gia.
Tuy nhiên, để tạo nên một sản phẩm chất lượng khi phát sóng lên YouTube, nhiều YouTuber phải liên tục sáng tạo nội dung và thay đổi địa điểm quay. Nếu không nắm vững những nguyên tắc về bản quyền hình ảnh hay đơn giản là nội quy của các cửa hàng khi ra vào, YouTuber sẽ gặp phải nhiều rắc rối trong quá trình tác nghiệp.
Thực tế khắc nghiệt của các YouTuber bị “cấm ra vào” các cửa hàng ở Hàn Quốc
Hiện nay, các YouTuber thường chia sẻ những video ghi lại cuộc sống hàng ngày trên kênh YouTube cá nhân, theo hình thức Vlog (ghép từ Video và Blog). Thế nhưng, ngày càng có nhiều người tỏ ra khó chịu vì các máy ghi hình được tận dụng bất kể thời gian và địa điểm, không chỉ trên đường phố mà còn trong các quán ăn, quán cà phê, bảo tàng nghệ thuật, tàu điện ngầm, cửa hàng tiện lợi…
Thậm chí, nhiều người vô tình trở thành nạn nhân bất đắc dĩ xuất hiện trên các đoạn video của các YouTuber. Ông A, một người chứng kiến cảnh “tác nghiệp” của một cặp vợ chồng trên cùng chuyến bay kể lại, ông nhìn thấy hai người vừa di chuyển vừa giải thích với chiếc camera trước mặt về chỗ ngồi của họ, những vật dụng trên máy bay như kiểu “cái gì đây, cái gì thế này?” và món ăn được phục vụ ra sao.
Mọi chuyện dường như không có vấn đề gì cho đến khi máy bay cất cánh, ông A phát hiện khuôn mặt của mình lọt vào ống kính máy quay vì ngồi hàng ghế ngang với cặp đôi. Ông A không thoải mái và yêu cầu đôi vợ chồng xóa đoạn phim vừa quay có chứa hình ảnh cá nhân ông, nhưng hai YouTuber này lại “đòi” tiền chuộc một cách trắng trợn.
“CẤM YOUTUBER/BJ QUAY HÌNH CÁ NHÂN TRONG NHÀ HÀNG. Các khách hàng đang ngày càng cảm thấy bất tiện vì hành động này. Vậy nên, cấm ghi hình cá nhân trong nhà hàng”.
Trường hợp khác được thuật lại từ một nhân viên văn phòng (20 tuổi), anh cho biết từng gặp một YouTuber đang giới thiệu trước máy ảnh về các bức tranh trong một bảo tàng nghệ thuật.
Ở Hàn Quốc, nhiều khu triển lãm, bảo tàng thường có nội quy cơ bản như cấm chạm vào hiện vật, không được chụp ảnh, đi nhẹ nói khẽ. Do đó, hành động của các YouTuber thản nhiên vi phạm nội quy, thậm chí ảnh hưởng đến xung quanh gây ra cái nhìn tiêu cực trong mắt mọi người.
Hơn nữa, để tránh trường hợp xâm phạm quyền kiểm soát hình ảnh, diện mạo, các đặc điểm rõ ràng khác về nhận dạng cá nhân (gọi là quyền nhân thân), Hàn Quốc còn có chính sách cảnh báo chống lại YouTuber tải lên các đoạn phim có hình ảnh cá nhân khi chưa được sự đồng ý của người khác.
Ở Hàn Quốc, việc chụp ảnh và quay hình người khác khi chưa có sự đồng ý của họ có thể bị xử phạt liên quan đến xâm phạm quyền cá nhân.
Bên cạnh việc phải nhận những ánh mắt khó chịu từ người xung quanh và các hình thức phòng chống trên nền tảng trực tuyến, nhiều YouTuber ở Hàn Quốc còn bị tẩy chay gay gắt vì gây ảnh hưởng đến công việc của các cửa hàng.
Nhiều nhà hàng, quán ăn, tiệm cà phê bắt đầu treo biển “CẤM YOUTUBER” tạo nên những vùng “NoTuber Zone”, nơi các YouTuber không được chào đón.
Nguyên nhân xuất phát từ sự can thiệp vào hình ảnh kinh doanh của cửa hàng, cũng như gây bất tiện cho những khách hàng khác. Trong khi mọi người đang thưởng thức bữa ăn thì các YouTuber không ngần ngại bắt đầu chụp hình và quay phim, hoặc phát trực tiếp nhằm thu hút lượt xem từ CĐM.
Một chủ doanh nghiệp thở dài, “Lúc đầu, tôi rất hoan nghênh các YouTuber vì đây là hoạt động công khai, nhưng họ quay video quá mức đến nỗi việc kinh doanh của chúng tôi cũng bị ảnh hưởng”.
Chủ quán mỳ lạnh 오복함흥냉면 buộc phải chụp ảnh và đăng lên tài khoản Instagram thông điệp cấm việc ghi hình trong tiệm: “Cấm quay hình cá nhân trong cửa tiệm. Chúng tôi sẽ tiến hành các biện pháp pháp lý nếu đăng tải hình ảnh lên SNS và YouTube sau khi chụp ảnh mà không có sự đồng ý. Chúng tôi vô cùng biết ơn sự yêu mến dành cho cửa tiệm. Tuy nhiên, để tránh sự bất tiện cho các thực khách khác, chúng tôi không chấp nhận việc quay hình”.
Hầu hết các cửa hàng thực hiện “NoTuber Zone” là những địa điểm vừa khai trương hoặc bất ngờ nổi tiếng. Lý do đơn giản vì họ không muốn việc kinh doanh bị cản trở, do lượng khách đến ngồi quá lâu chỉ để quay hình và phát tán lên mạng. Từ đó dẫn đến một hình thức cạnh tranh không lành mạnh giữa các cửa tiệm, khi họ có thể thuê các YouTuber để cho ý kiến tiêu cực về chất lượng phục vụ, món ăn… của đối thủ kinh doanh.
Khác với ý nghĩa tích cực của một khu vực hạn chế như “Khu vực không dành cho trẻ em” để tránh những điều làm tổn thương cho trẻ. “NoTuber Zone” lại nhắm vào giới YouTuber như sự xa lánh, phân biệt và không muốn đón chào. Vì vậy, các YouTuber chân chính cũng vô tình bị đánh đồng và chịu sự kỳ thị của cộng đồng.
Những điều cần lưu ý khi làm nghề YouTuber
Trên thực tế, các YouTuber cũng góp phần quảng bá hình ảnh cửa tiệm đến nhiều người, song nếu lạm dụng quá mức có thể ảnh hưởng đến hình ảnh cá nhân của người khác và công việc kinh doanh của các cửa hàng.
Bởi ngoài vấn đề xâm phạm quyền nhân thân, yếu tố bản quyền trong các lĩnh vực cũng vô cùng quan trọng nhằm chứng nhận thành quả lao động trí tuệ được tạo ra, nên rất cần sự tôn trọng từ mọi người.
Vì vậy, để trở thành một YouTuber văn minh, tốt nhất nên hỏi ý kiến của các cá nhân, chủ cửa hàng trước khi thực hiện ghi hình trực tiếp. Mặt khác, cũng có thể chỉnh mờ hình ảnh trước khi đăng tải lên YouTube, nhằm tối ưu hóa việc bảo mật thông tin.
Làm nghề YouTuber không xấu, nhưng cần có những kiến thức cơ bản để không xâm phạm đến lợi ích của người khác.
Hiện nay, các thông tin được chia sẻ lên YouTube cũng rất đa dạng, gồm học ngoại ngữ, du lịch trải nghiệm, hướng dẫn make-up, nấu ăn, cắm hoa, chia sẻ kinh nghiệm cuộc sống, giới thiệu món ngon, nét văn hóa độc đáo… Các YouTuber hoàn toàn có thể đầu tư một video có nội dung chất lượng ngay tại nhà để không ảnh hưởng đến mọi người xung quanh.
Mặt khác, điều quan trọng nhất để YouTuber được cộng đồng đón nhận chính là các sản phẩm có“tâm” và “tầm”. Nếu chỉ vì đồng tiền mà chạy theo trào lưu, YouTuber chắc chắn chỉ trụ được vài video ngắn trước khi mọi người nhìn đến tên kênh đã phát ngán. Ngược lại, các YouTuber có đam mê và mong muốn truyền cảm hứng đến nhiều người thường sẽ chỉ tập trung vào một mảng tâm đắc và phát triển nội dung từng ngày.
Như vậy, về lâu dài kênh YouTube cá nhân có đủ điều kiện để trở thành một thương hiệu riêng được người hâm mộ tích cực ủng hộ. Từ đó, hiệu ứng đám đông được phát huy đáng kể và có thể tiếp cận đến cả những ai chưa quan tâm trước đây.
영원씨01SEETV – một kênh YouTube có thể vừa xem vừa tìm hiểu văn hóa ẩm thực Hàn Quốc thú vị.
Nghề nghiệp nào cũng có nỗi khổ riêng khi va chạm thực tế, như YouTuber muốn nâng cao hiệu suất và thu nhập, họ cũng cần nghiên cứu phương thức để đổi mới nội dung hàng ngày.
Người xem có thể thưởng thức một thành phẩm và nhận xét tốt – xấu, nhưng phía sau đó là cả một quá trình làm việc chăm chỉ và vất vả. Cuối cùng, đừng chỉ nhìn vào kết quả mà hãy nghĩ về công sức của họ để có được thành quả đó và ủng hộ những YouTuber văn minh.
