Qua phim ảnh, Hàn Quốc thường hiện lên như một quốc gia xinh đẹp, đáng sống với đầy đủ tiện nghi hiện đại bậc nhất trên thế giới, nơi mà cả con người và môi trường đều thân thiện, đáng yêu.
Hay trên những bức hình du lịch, Hàn Quốc nhìn đâu cũng thấy những góc ảnh xinh xắn, nghệ thuật khiến người nước ngoài ai cũng muốn được đặt chân đến quốc gia này một lần để sống trong những khung hình đẹp như tranh vẽ.
Thế giới đã phải ám ảnh với những khu ổ chuột cùng hình ảnh nước cống, rác thải nổi lềnh phềnh trong tác phẩm điện ảnh kinh điển “Ký Sinh Trùng”, bộ phim nổi tiếng trên toàn thế giới sau khi đạt giải Oscar 2020.
Những cảnh tượng đó không phải chỉ là phim trường dàn dựng trên trường quay, đó chính là cảnh diễn ra hàng ngày giữa thủ đô Seoul hoa lệ.
Làng ổ chuột ngay cạnh những toà nhà chọc trời
Khu ổ chuột ở Seoul có 2 kiểu, nơi những ngôi nhà xập xệ gồm nhiều phòng nhỏ tạm bợ, diện tích siêu nhỏ chỉ dành cho 1-2 người sinh sống gọi là Jjokbangchon (쪽방촌). Những ngôi làng của bộ phận dân cư nghèo, bị dạt ra rìa Seoul, tập trung ở những triền núi cao, dốc dựng đứng thì gọi là Daldongnae (달동네).
쪽방촌 là kiểu nhà khá phổ biến với người lao động nghèo tại Hàn Quốc, một căn phòng chỉ rộng khoảng 1.5 – 2 pyeong (từ 5 – 7m2) với vài vật dụng thiết yếu như một chiếc đệm đơn, tủ lạnh và quạt. Quần áo và các đồ đạc tiện đâu treo đó, thường chỉ bước vài bước là hết căn phòng, mọi sinh hoạt đều diễn ra trong không gian bí bách đó.
Ở Seoul hiện nay có các khu ổ chuột ở Yeongdeungpo-dong, Changsin-dong, Dongja-dong và Donui-dong cùng khoảng 3.300 cư dân sinh sống. Đây cũng chính là kiểu nhà điển hình cho tầng lớp nghèo trong phim Ký Sinh Trùng.
Cả gia đình sinh hoạt trong một không gian chật hẹp của khu ổ chuột trong phim Ký Sinh Trùng
Vì không gian quá nhỏ nên nhiều căn phòng chỉ đủ duỗi chân nằm ngủ. Hầu như không có sự riêng tư khi phòng tắm hay nhà vệ sinh được sử dụng chung nhiều nhà với nhau, thậm chí nhiều nhà còn phơi đồ trước cửa nhà vệ sinh để che chắn.
Hơn một nửa số hộ (chiếm 54%) nấu ăn bằng bếp than, ngoài ra đều nấu bằng nồi điện nhỏ, các bữa ăn đều được giải quyết bằng đồ ăn sẵn hoặc đồ đóng hộp, cũng ít nhà sắm được tủ lạnh để lưu trữ đồ ăn.
Daldongnae dù là những ngôi làng ổ chuột nhưng lại mang tên gọi vô cùng lãng mạn theo đúng nghĩa đen là “Làng trăng”. Người dân sống ở đây cũng là những lao động nghèo không đủ tiền mua nhà ở những khu trung tâm tấp nập, họ phải dạt về rìa thủ đô, sống trên những con dốc cao bên triền núi nên nhìn rõ được ánh trăng khi đêm về, vì thế khu này được gọi là làng trăng.
Ở Seoul có 2 khu làng ổ chuột nổi tiếng là làng Ewha và làng Guryong (làng Cửu Long). Cả hai đều vô cùng nổi tiếng, một nơi là làng bích hoạ thu hút hàng triệu lượt du khách nỗi năm còn một nơi được cả thế giới biết đến nhờ xuất hiện trong siêu phẩm Ký Sinh Trùng.
Những ngôi làng ổ chuột này do người dân xây nhà tạm bợ bất hợp pháp để mong được nhận khoản tiền đền bù từ chính phủ. Điều này khiến chính quyền Seoul đau đầu suốt một thời gian dài, bởi mỗi lần muốn giải toả lập tức vấp phải sự biểu tình của người dân.
Làng bích hoạ Ewha nổi tiếng từng là một ngôi làng ổ chuột trước khi được cải tạo đẹp như hiện nay
Làng Cửu Long nổi tiếng sau Ký Sinh Trùng, ngôi làng nằm ngay cạnh khu nhà giàu Gangnam rực rỡ ánh đèn
Cư dân tại đây sống chết giữ đất để mong nhận được khoản tiền kếch xù, có người còn tự tưới xăng lên người để ngăn những người giải phóng mặt bằng. Điều này dẫn đến tình trạng chậm trễ và trì trệ trong nhiều năm và người dân nơi đây vẫn phải sống trong những ngôi nhà ổ chuột.
Hình ảnh của những ngôi làng ổ chuột này được tái hiện chân thực nhất trong từng cảnh quay trong bộ phim Ký Sinh Trùng: những căn nhà lụp xụp, những con ngõ đầy rác rưởi, mèo hoang lang thang, những chồng than tổ ong chất đống ven đường, mùi xú uế, ẩm mốc của cống rãnh, có cả mùi của những người già neo đơn bị xã hội lãng quên…
Những khu ổ chuột tồn tại giữa thủ đô Seoul hoa lệ
Nỗi ám ảnh vì phải chật vật chống chọi mùa hè nóng nực
Vào mùa đông, những khu nhà ổ chuột đều phải dùng than để sưởi ấm. Người Hàn Quốc từ xưa cũng có nhiều biện pháp giữ ấm trong thời tiết lạnh khắc nghiệt do là một đất nước ôn đới. Thế nhưng việc chịu nóng lại như một cực hình mà đến quạt cũng không thể giải quyết được.
Những người dân sống ở khu nhà ổ chuột jjokbangchon đa số đều được nhận trợ cấp cơ bản từ chính phủ. Dù sống trong căn phòng chật hẹp nhưng mỗi tháng đều sẽ nhận được chi phí thuê nhà là 240.000 KRW (gần 5 triệu VND) và không cần đặt cọc.
Trong trường hợp không có thu nhập như người già neo đơn sẽ được chính phủ Hàn Quốc trợ cấp 740.000 KRW (gần 15 triệu VND) trong đó 240.000 KRW cho trợ cấp nhà ở và 500.000 KRW cho lợi ích sinh kế.
Có đến 500/700 cư dân trong khu ổ chuột Donui-dong nhận được trợ cấp này hàng tháng. Bên cạnh đó, nhiều cư dân sống tại các khu nhà ổ chuột cũng được Quỹ năng lượng Hàn Quốc hỗ trợ lắp điều hoà.
Kim Dong Seok (66 tuổi) sống trên tầng thượng của một ngôi nhà cũ kỹ ở Hwigyeong–dong, quận Dongdaemun mới được lắp điều hoà với sự giúp đỡ của Quỹ năng lượng Hàn Quốc. Ông nói: “Năm ngoái, tôi đã không thể ngủ được một đêm ngon giấc vì thời tiết nóng nực và nhiều muỗi. Năm nay, chúng tôi đã được lắp điều hoà và sẽ có một mùa hè mát mẻ”.
Ông Kim Dong Seok vui vẻ khi được lắp điều hoà mới
Shin Eun Kyung (39 tuổi) sống ở Mun-dong, Dongdaemun là một bà mẹ đơn thân nuôi cậu con trai 4 tuổi thiểu năng cũng được hỗ trợ lắp máy điều hoà: “Tôi lo lắng hoá đơn tiền điện sẽ tăng vọt vào tháng này, nhưng chỉ cần chống chọi qua mùa hè này thì đều xứng đáng”.
Quỹ Năng lượng Hàn Quốc tăng cường phúc lợi bằng cách cải thiện môi trường sử dụng năng lượng. Quỹ cung cấp và xây dựng hiệu quả sử dụng năng lượng ở các hộ gia đình có thu nhập thấp, cung cấp các thiết bị sưởi ấm và làm mát. Dự kiến quỹ này sẽ lắp đặt 5.000 đến 10.000 máy điều hoà không khí trên toàn quốc vào cuối tháng 10 năm nay.
Ở nhiều nhà nghỉ công cộng tại các khu ổ chuột của Hàn Quốc hiện nay cũng đều được lắp điều hoà, mỗi tuần đều có 3–5 lần phát cơm miễn phí, chính phủ Hàn Quốc thể hiện sự nỗ lực trong việc xoá các khu ổ chuột bằng cách đem lại cho người dân điều kiện phúc lợi và an sinh ngày một tốt hơn.
Tại làng Cửu Long, khu ổ chuột nổi tiếng trong phim Ký Sinh Trùng, dự án xoá nhà ở tạm bợ để xây dựng khu tái định cư cho người dân có thu nhập thấp đã được khởi xướng từ năm 2014, nhưng đều gặp khó khăn do sự phản đối của người dân.
Đến đầu năm 2020 chính quyền Seoul quyết đình đẩy mạnh, xúc tiến dự án và đảm bảo cho khoảng 4.000 hộ gia đình được tái nhập cư với mức ưu đãi 100%, dự định khởi công xây dựng khu tái định cư vào năm 2022 và hoàn thành vào năm 2025.
Quy luật giàu–nghèo tồn tại ở mọi quốc gia, vùng lãnh thổ. Nó tồn tại từ khi con người xuất hiện cho đến thời đại ngày nay và sẽ còn hiện hữu cả ở tương lai. Chính phủ nước nào cũng nỗ lực phá bỏ hoặc kéo gần khoảng cách phân biệt giàu nghèo, nhưng đó thực sự là một cuộc chiến lâu dài.
Khu nhà ổ chuột xuất hiện trong Ký Sinh Trùng hay những ngôi làng ổ chuột có thực ở ngoài đời tồn tại cũng chính là minh chứng cho sự phân hoá tầng lớp ở Hàn Quốc. Xã hội luôn tồn tại những mặt tối, cuộc sống không phải màu hồng, quan trọng là chúng ta cần thích nghi và cải thiện nó mà thôi.
Tổng hợp từ Seoulland
