Vĩ tuyến 38 phân chia Nam - Bắc Hàn & Những điều bí ẩn chưa từng được biết đến

Siêu phẩm truyền hình “Hạ cánh Nơi anh” (사랑의 불시착) được bắt đầu khi cô gái Hàn Quốc Yoon Se Ri (Son Ye Jin) gặp lốc xoáy khi chơi dù lượn, bị cuốn sang địa phận Bắc Hàn, may mắn được đại úy Ri Jung Hyuk (Hyun Bin) tại đây cứu giúp. Sự cố đó đã mở đầu chuyện tình “liên Triều” của công dân Bắc Hàn (조선민주주의인민공화국) và Hàn Quốc (대한민국).

Trong phim có phân cảnh đại úy Ri đi qua đêm (thực chất là đi tìm cách đưa tiểu thư tài phiệt trở về nước), khi trở về nhà đã bị Se Ri sử dụng lon bia rỗng (sau một đêm nhậu xỉn) chặn lại để làm đường phân chia ranh giới và gọi đó là “vĩ tuyến 38” (38도선), ngầm thể hiện đại úy Ri không được bước qua đó.

Từ những hình ảnh khắc họa đời sống của người dân Bắc Hàn tại vùng nông thôn, biên giới cũng như thủ đô Bình Nhưỡng, một số vấn đề trong quân đội Bắc Hàn đều được lồng ghép trong mỗi tập phim. Người xem háo hức, tò mò đón chờ để khám phá vùng đất được coi là bí ẩn nhất thế giới này.

Vĩ tuyến 38 – khu căn cứ phi quân sự đầy bí ẩn

Cuối thế kỷ XIX, Nhật Bản đem quân xâm lược chiếm bán đảo Triều Tiên. Năm 1910, Nhật Bản cưỡng ép Triều Tiên ký “Hiệp ước Hàn – Nhật” (한일병합조약), quy định toàn bộ chủ quyền của bán đảo Triều Tiên vĩnh viễn bị chuyển nhượng cho Nhật Bản. Từ đấy bán đảo Triều Tiên biến thành thuộc địa của Nhật Bản.

Tháng 8/1945, phát xít Nhật đầu hàng Đồng Minh. Căn cứ vào hiệp định đã ký kết, quân đội Mỹ và quân đội Liên Xô cùng tiếp thu sự đầu hàng của quân đội Nhật ở bán đảo Triều Tiên và lấy vĩ tuyến 38 độ Bắc (nằm ở trung bộ) làm đường phân giới: Quân đội Nhật Bản ở phía Nam vĩ tuyến này sẽ đầu hàng quân đội Mỹ, còn quân đội Nhật Bản ở phía Bắc thì sẽ đầu hàng quân đội của Liên Xô.

Ngoài ra căn cứ vào hiệp nghị sau khi tiếp thu đầu hàng, Mỹ và Liên Xô phải tổ chức một Uỷ ban Liên hợp giúp bán đảo thành lập một chính phủ lâm thời, nhưng vì giữa Mỹ và Liên Xô vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề quan trọng chưa nhất trí, cho nên đến năm 1948 vẫn chưa thành lập được chính phủ lâm thời trên bán đảo.

Tháng 8/1948, tại miền Nam Triều Tiên thành lập nước nhà nước Dân quốc Đại Hàn. Tháng 9 năm ấy, ở miền Bắc Triều Tiên thành lập nước CHDCND Triều Tiên (Bắc Hàn). Vì là hai chính phủ có tính chất không giống nhau cho nên khó cử hành được cuộc phổ thông đầu phiếu toàn dân tộc.

Năm 1950, khi cộng đồng quốc tế nỗ lực tái thiết sau Thế chiến II, một cuộc xung đột mới nổ ra ở vùng Đông Bắc Á.

Cuộc chiến tranh Triều Tiên được đánh dấu bằng những bước ngoặt bất ngờ của lịch sử và số thương vong khổng lồ. Ít nhất hai triệu dân thường và 1.5 triệu lính của 2 miền Nam – Bắc thiệt mạng. Trong phần lớn thời gian chiến tranh diễn ra, hai bên từng tìm cách đàm phán hòa bình vài lần.

Đến năm 1953 theo Hiệp định đình chiến, bán đảo Triều Tiên tạm thời bị chia làm hai miền bằng đường ranh giới quân sự. Ranh giới quân sự này nằm trên cả đất liền, trên biển, trên không và nằm trong khu phi quân sự ở vĩ tuyến 38. Vùng khu phi quân sự trải rộng 2km về hai phía tính từ đường ranh giới này.

Khi thỏa thuận ngừng bắn được ký vào ngày 27/7/1953, không ai có thể tưởng tượng được rằng gần 70 năm sau đó, bán đảo Triều Tiên, về danh nghĩa, vẫn ở trong tình trạng chiến tranh. Hai miền không đạt được hiệp ước hòa bình và khu vực biên giới vẫn dày đặc mìn, pháo và hàng trăm binh sĩ.

Trên toàn tuyến ranh giới quân sự Bắc – Nam Triều Tiên chỉ có 3 điểm có thể đi qua khi hai bên đồng ý: Đó là khu vực an ninh chung Bàn Môn Điếm (Panmumjom/판문점) và hai điểm khác là những nơi kết nối đường sắt và đường bộ qua biên giới.

Một cách dễ hình dung nhất về khu vực phi quân sự này: Mỗi bên lùi lại 2km, tạo thành khu vực rộng 4km, có đường ranh giới chia cắt hai bên, bất kì ai vượt qua ranh giới sẽ bị bên đó toàn quyền xử lý, có thể trực tiếp bắn.

Đồng thời mỗi bên chỉ được có khoảng 1000 người làm việc cùng một lúc (bao gồm quân binh, người dân và nhân viên). Khu vực này là chiến tuyến để hai bên sẵn sàng phát động chiến tranh bất kì lúc nào.

Những điều bí ẩn ở “nơi căng thẳng nhất hành tinh”

– Cách xếp lính canh gác đặc biệt:

Ở cách không xa vạch bê tông ngăn cách 2 miền Bắc Hàn, Bình Nhưỡng (평양) luôn sắp xếp 3 binh sỹ canh gác cẩn mật. Điều đặc biệt là 2 trong 3 binh sỹ này luôn đứng đối điện nhau ở ngay sát vạch bê tông trong khi người còn lại quay lưng về phía họ.

Nhiều người cho rằng sở dĩ Bắc Hàn để 2 lính canh đứng mặt đối mặt là để phòng trường hợp người kia đào tẩu.

Trong khi đó, ở phía bên kia đường phân cách, Hàn Quốc cũng bố trí 3 sĩ quan canh gác. Nhưng khác với Bắc Hàn, 3 người này đứng ngang hàng và cùng quay mặt về một hướng.

Có những dịp cả hai bên phải trao đổi qua lại. Mặc dù có một chiếc điện thoại cổ được lắp đặt ở khu vực này nhưng Bắc Hàn không bao giờ hồi âm. Ngay cả việc trao trả những binh sĩ Bắc Hàn trốn sang Hàn Quốc cũng chỉ được nước này thông báo với người nhà qua loa tay.

– Những bãi mìn ở khắp mọi nơi:

“Vùng đất nguy hiểm nhất trên Trái Đất” là cụm từ mà cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton sử dụng để gọi khu vực phi quân sự chia cắt hai miền Nam – Bắc Hàn. Điều đó đủ để người đọc phần nào hình dung về nơi này. Máy quay an ninh, hàng rào dây thép gai có điện, cùng hơn một triệu quả mìn được bố trí rải rác trong toàn bộ khu vực ngăn cách hai quốc gia.

Ngày 1/10/2018, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc đưa tin, quân đội Hàn Quốc và Bắc Hàn đã tiến hành dỡ bỏ một số lượng mìn nằm ở khu vực biên giới 2 nước, thể hiện nỗ lực trong việc giảm căng thẳng và xây dựng niềm tin của 2 miền bán đảo.

Đây là một phần trong thỏa thuận 2 bên đạt được trong hội nghị thượng đỉnh lần 3 giữa nhà lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong Un (김정은) và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In (문재인) từ ngày 18-20/9/2018 ở thủ đô Bình Nhưỡng.

Trong thông báo, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cho biết Bình Nhưỡng và Seoul đã đồng thuận sẽ bắt đầu gỡ bỏ toàn bộ mìn ở khu vực An ninh chung (tên tiếng Anh: Joint Security Area , viết tắt JSA/공동경비구역) tại làng Bàn Môn Điếm trong vòng 20 ngày kể từ ngày ký thỏa thuận.

Ngoài ra, 2 miền cũng đồng ý sẽ giảm bớt các điểm canh gác và vũ khí ở khu vực JSA sau khi loại bỏ mìn tại đây. Trong tương lai gần, quân nhân làm nhiệm vụ canh gác JSA sẽ không mang theo vũ khí.

JSA là địa điểm duy nhất trong vùng phi quân sự (한반도 비무장 지대/DMZ) dài 250km mà quân đội 2 miền Bắc Hàn giáp mặt nhau.

– Thời tiết khắc nghiệt:

Ngoài mối nguy hiểm từ mìn thì thời tiết cũng là điều khiến các binh sỹ e ngại mỗi khi nhắc đến làm nhiệm vụ ở DMZ. Đối với Shin Yong Tae (신용태), một cựu chiến binh Hàn Quốc từng tuần tra gần biên giới Bắc Hàn, mối đe dọa từ mìn luôn hiện hữu.

Bởi vì vùng biên giới được cho là “vùng phi quân sự”, những người lính được điều động đến đây cũng phải có lý do “chính đáng”. Những người tuần tra đều được phát miếng dán ở ngực viết “cảnh sát DMZ” và một băng tay viết “cảnh sát quân đội”, Shin kể.

“Chừng nào chúng tôi còn đeo băng tay trước khi vào DMZ, cho dù chúng tôi có trang bị vũ khí gì, chúng tôi cũng chỉ là “cảnh sát vũ trang” chứ không phải là “quân đội vũ trang”.

Đó là một công việc với nhiều nguy hiểm không chỉ từ phía Bắc Hàn. Thay vì có bốn mùa trong năm, ở DMZ chỉ có ba: “Mùa hè nóng, mùa đông lạnh giá và đại băng hà khi mọi thứ đóng băng”, Shin nói.

Shin và đồng đội phải chịu đựng nhiệt độ thấp hơn -19ºC với gió thổi từ phía Bắc. Shin cho biết: “Gió mạnh đến nỗi có thể thổi bay người xung quanh. Hầu hết đồn tiền tuyến đều nằm trên đỉnh núi, đối mặt trực tiếp với gió.”

– Những đường hầm bí ẩn xuyên biên giới:

Từ thập kỷ 1970 của thế kỷ trước đến nay, phía Hàn Quốc đã lần lượt phát hiện thấy 4 tuyến đường ngầm do Bắc Hàn đào xuyên qua Vĩ tuyến 38 ở khu vực phụ cận DMZ.

Năm 1974, một phân đội trinh sát liên quân Mỹ – Hàn tình cờ phát hiện được một đường ngầm dài 3.500m ở độ sâu 45m, trong đó 1.000m nằm trong DMZ.

Đường hầm này được đào theo hướng đâm thẳng vào một căn cứ quân sự chung Mỹ – Hàn cách thủ đô Seoul có 65km. Vách hầm được đổ bê tông và xây bằng đá khối. Đường hầm rộng đủ để đạt công suất vận chuyển 1 trung đoàn bộ binh cùng trọng pháo trong một giờ.

Tháng 3/1975, một sĩ quan công binh Bắc Hàn đào ngũ đã chỉ điểm cho phía Hàn Quốc tìm thấy Đường ngầm số 2 với công suất lớn gấp ba lần Đường hầm số 1, bên trong thậm chí có cả một quảng trường để tập kết quân.

Đường hầm này có 3 cửa ra dùng cho các trường hợp chiến tranh quy ước và chiến tranh đặc biệt. Đường hầm này dài 3.500m, cách Seoul 108km, nằm ở độ sâu từ 50 tới 160m, vượt qua DMZ phía Hàn Quốc 1.100m, mỗi giờ có thể vận chuyển được 3.000 lính với đầy đủ trang bị cùng pháo binh, xe tăng, xe vận tải đi kèm.

Trong số các đường hầm đã bị Hàn Quốc phát hiện, Đường hầm số 3 nổi tiếng nhất, được tìm thấy vào ngày 17/10/1978 bởi nguồn tin quan trọng do nhân viên tình báo Bắc Hàn phản bội nói trên cung cấp.

Đường hầm này nằm ở độ sâu hơn 73m, dài 1.635m, cao 2m, rộng 2m, mỗi giờ có thể đưa được 10 ngàn lính trang bị đầy đủ hoặc 3 vạn lính đi người không xâm nhập.

Để tìm kiếm đường ngầm, quân đội Mỹ đã lập ra một kế hoạch tuyệt mật, tập trung một số lượng lớn các thiết bị khoan dàn hàng ngang đặt cách nhau chỉ 1.8m/máy, hàng trăm máy cùng lúc khoan vào lòng đất.

– Hai ngôi làng thể hiện khát vọng mang tên “Hòa bình” và “Tự do”

Theo thỏa thuận năm 1953, hai miền Nam – Bắc Hàn xây dựng hai ngôi làng dân sự trong DMZ như biểu tượng của hòa bình. Cả hai đều nằm cách JSA gần 2km và được đặt tên là Tự do (자유의 마을/Taesung) ở phía Nam và Hòa bình (평화의 마을/Kijong) ở phía Bắc.

Những thập niên sau chiến tranh, Taesung và Kijong trở thành điểm chính trong cuộc chiến tuyên truyền giữa hai miền, với cả hai đều được đầu tư như mô hình kiểu mẫu nhằm tôn vinh những gì tốt đẹp của hệ thống chính trị mỗi phía.

Ngôi làng Kijong được xây dựng từ những năm 1950 và do quân đội Bắc Hàn quản lý. Kijong nằm cách cách thành phố Gaeseong của Bắc Hàn chỉ 10km. Nhìn từ trạm kiểm soát trên đỉnh cao, bao quanh ngôi làng là những cánh đồng tươi tốt, rộng mênh mông và có thể thấy rõ kể cả khi đứng ở bên biên giới Hàn Quốc.

Cũng như chính đất nước Bắc Hàn, những gì thuộc về ngôi làng này vẫn là một điều bí ẩn. Theo chính phủ Bắc Hàn, nơi này gồm trang trại tập thể với 200 gia đình, trường học và bệnh viện. Người ta thi thoảng vẫn bắt gặp nông dân tại đây ra đồng làm việc, hoặc người dân dọn cỏ, tỉa cây ở những khu vực trung tâm của làng.

Làng Taesung được xây dựng cách ngôi làng Kijong chỉ 440m. Hai làng này cách nhau một cánh đồng. Taesung giống như mọi ngôi làng bình thường khác: có dân cư sinh sống và dân cư ở đây chủ yếu những nông dân chất phác, sống bằng nghề trồng lúa.

188 nhân khẩu tại ngôi làng này phải chịu những hạn chế nghiêm ngặt, từ bỏ nhiều sự tự do và dịch vụ mà những người dân Hàn Quốc khác coi là đương nhiên. Hàng ngày, mỗi khi ra đồng làm việc, họ đều được những binh lính Hàn Quốc kiểm tra mìn dưới đất và hộ tống đi làm. Một dòng suối chạy qua những đồng lúa trở thành ranh giới tự nhiên giữa hai miền. Chỉ cần lỡ chân, họ có thể bước sang lãnh thổ Bắc Hàn và có thể bị mất mạng bất cứ lúc nào.

Để đảm bảo an toàn, dân trong làng phải tuân thủ lệnh giới nghiêm vào ban đêm và là đối tượng bị quân đội có vũ trang đi kiểm tra tại nhà riêng hàng đêm. Họ cũng phải đi qua các trạm kiểm soát mỗi khi ra hoặc vào làng.

Sau nhiều năm tháng căng thẳng thậm chí có lúc tưởng chừng như ở bên bờ vực chiến tranh, tình hình trên bán đảo đã có những thay đổi. Trong tuyên bố chung sau cuộc gặp thượng đỉnh Liên Triều được tổ chức tại Bàn Môn Điếm ngày 27/04/2018, lãnh đạo hai miền cam kết không gây chiến tranh, cùng nỗ lực tìm kiếm một thỏa thuận nhằm thiết lập một nền hòa bình vĩnh viễn và vững chắc.