Cơm cặp lồng Dosirak - Biểu tượng hạnh phúc của học sinh Hàn Quốc thời gian khó

Nhật Bản có đặc sản cơm hộp bento bắt mắt, đầy màu sắc thì Hàn Quốc cũng có nét văn hoá tương tự, gọi là văn hoá cơm hộp dosirak (도시락). Dosirak là phiên âm tiếng Hàn cho hộp cơm trưa được làm ở nhà rồi mang đi của người Hàn.

Đối với người Hàn Quốc, những hộp cơm dosirak mang đầy ý nghĩa biểu tượng. Khi nói đến dosirak, có người sẽ nghĩ về kỷ niệm thời thơ ấu khi đặt những hộp cơm bé xinh trên lò sưởi cũ kĩ ở trường để ủ ấm cơm trong khi chờ đến giờ nghỉ trưa. Có người sẽ nghĩ về mẹ bởi trong khi cả nhà còn say giấc, mẹ đã luôn tần tảo sớm hôm để nấu ăn, chuẩn bị cơm hộp cho con cái mang đến trường.

Dosirak cũng có thể là món quà thể hiện tình cảm, sự quan tâm của những người yêu nhau tặng cho nhau, và còn rất nhiều ý nghĩa tượng trưng khác nữa.

Ở Hàn Quốc, cơm hộp dosirak đã có mặt từ rất lâu trong lịch sử dưới nhiều hình thức đa dạng. Vào thời Joseon, khi các quan lại làm việc ở bên ngoài, những người hầu thường mang chồng khay đồ ăn cùng với một chiếc bàn nhỏ đội trên đầu và dâng lên cho chủ nhân của họ khi đến bữa.

Theo thời gian, lối sống của con người dần thay đổi theo xu hướng bận rộn dẫn đến việc họ có nhiều cơ hội ăn trưa bên ngoài hơn. Do đó, người Hàn bắt đầu mang theo bữa trưa và đồ ăn nhẹ của họ trong chanhap (찬합), là loại hộp ăn trưa nhiều ngăn bằng gỗ của Hàn Quốc. Hộp cơm trưa chanhap sau đó tiếp tục được thay đổi thiết kế sao cho đơn giản hơn và cuối cùng trở thành dosirak.

Ban đầu, hộp dosirak thường được làm bằng tre, gỗ. Đến thập niên 1970, những hộp cơm bằng hợp kim niken bắt đầu được sản xuất hàng loạt, thay thế hình thức truyền thống. Trong khoảng thời gian đó, những học sinh học ở trường đến khuya thường mang theo hai hộp dosirak cho bữa trưa và bữa tối. Để cơm không bị nguội, họ đặt dosirak trên lò sưởi trong lớp. Đến giờ ăn thì lấy về và chia sẻ bữa ăn trưa với các bạn cùng lớp.

Khi công nghệ phát triển, hộp dosirak nhựa và hộp giữ nhiệt thực phẩm trong thời gian dài được ra mắt. Tuy nhiên ngày nay, học sinh thường sẽ ăn trưa tại trường với suất ăn do chính nhà trường cung cấp. Nhân viên công sở thì thường ăn ở hàng quán. Chính vì điều này mà ngày càng ít người làm cơm trưa mang theo.

1950 – 1960

Thập niên 1950 – 1960, Hàn Quốc vừa trải qua chiến tranh và lâm vào thời điểm nghèo khó, thiếu thốn lương thực đỉnh điểm. Lúc này những hộp cơm dosirak trở thành biểu tượng của sự no ấm, cứu đói.

Những năm 1950, cơm đại mạch (꽁보리밥: cơm nấu từ lúa mạch), cơm nắm (주먹밥), khoai tây & khoai lang trở thành lương thực chủ yếu và xuất hiện trong hầu hết bữa ăn trưa của mọi người. Chúng được gói lại và để trong các túi cói đan (망태기) hay đặt trong các hộp có bọc vải bên ngoài (보자기).

Sang đến những năm 1960, cơm được nấu độn với nhiều loại rau củ. Tiêu biểu là cơm độn củ cải (무밥), cơm độn lá củ cải khô (시래기밥), ăn kèm với khoai lang, khoai tây và bắp.

Với sự xuất hiện của mì gói, nhiều người bắt đầu đun nấu mì trong những cặp lồng banhap (반합) mà quân đội Mĩ từng sử dụng. Rất nhiều người Hàn không thể quên được kí ức phải uống nước ừng ực ở vòi nước trong trường vào giờ ăn trưa để lấp đầy chiếc bụng vẫn còn đói meo vì cơm hộp không đủ no.

Cũng trong giai đoạn này, thịt hộp spam và canh quân đội budae jjigae được hình thành từ những đồ ăn thừa của binh lính Mỹ sau đó đã trở thành những món ăn quốc dân của người Hàn Quốc.

Thập niên 1970

Những năm 1970 tiêu biểu cho loại hộp cơm dosirak làm từ hợp kim niken. Dosirak thời gian này thường bao gồm cơm cùng các món ăn kèm được xếp bên cạnh. Xúc xích và trứng chiên ốp la là những món ăn cực kỳ được yêu thích nhưng thường chỉ những nhà có điều kiện mới làm cơm cho con cái có món này. Trong khi đó, cá cơm xào và đậu đen là 2 món banchan phổ biến nhất trong dosirak.

Do thiếu hụt gạo, đầu những năm 1970, các trường học ở Hàn Quốc thường hạn chế hoặc cấm sinh viên – học sinh mang cơm trắng để ăn vào buổi trưa. Thay vào đó, cơm phải được độn ngũ cốc như lúa mạch và đậu tương. Học sinh nào bị phát hiện trong hộp cơm chỉ toàn là cơm trắng sẽ bị thầy giáo phạt đòn.

Thập niên 1980

Vào những năm 80, hộp dosirak được đổi từ chất liệu hợp kim sang nhựa. Ngoài ra, sản phẩm hộp cơm giữ nhiệt cũng đã ra mắt, cho phép người ăn thưởng thức bữa trưa với món súp nóng sốt ngon lành như mới vừa nấu xong.

Đời sống vật chất ngày càng được cải thiện, món ăn kèm trong dosirak cũng trở nên đa dạng hơn. Xúc xích được thay bằng thịt hộp, banchan cá cơm xào được thay bằng các món phụ có nguyên liệu thịt tăng lên. Thịt viên chiên, bí ngòi chiên (동그랑땡) cũng bắt đầu xuất hiện trong thực đơn dosirak.

Từ cuối những năm 1980, hộp cơm trưa bằng nhựa còn được dùng để đựng miến trộn, gimbap và trái cây chứ không chỉ riêng cơm nữa.

Thập kỷ 1980 ở Hàn Quốc có một sự kiện lớn không thể quên và ảnh hưởng đến nền dân chủ Hàn Quốc sau này, Phong trào Dân chủ Gwangju 1980.

Thập niên 1990

Bữa ăn trưa ở trường học được Hàn Quốc chính thức triển khai vào những năm 1990. Các suất cơm cho học sinh – sinh viên được cung cấp theo hình thức khay ăn ở trường thay vì học sinh phải tự mang cơm theo. Thậm chí, ngày nay học sinh Hàn Quốc còn được miễn phí bữa ăn trưa ở trường.

Hình thức này được triển khai đúng vào thời điểm số hộ gia đình mà cả vợ chồng đều đi làm đã tăng lên, góp phần giảm đáng kể gánh nặng nội trợ cho người vợ.

Vì người Hàn không còn ăn dosirak ở trường hoặc nơi làm việc, dần dần chúng được xem là một thực đơn đặc biệt cho những buổi dã ngoại. Các bà mẹ thường thức dậy vào sáng sớm và làm dosirak cho con với các món đa dạng như cơm chiên, gimbap, cơm bọc đậu hũ (유부초밥)…

Ngày nay, thực đơn cơm hộp dosirak trở nên vô cùng phong phú và bắt mắt không thua kém gì bento của Nhật. Dosirak được trang trí theo chủ đề các nhân vật hoạt hình nổi tiếng bằng trứng, xúc xích, lá kim cũng rất phổ biến.

Những hộp cơm này không chỉ ngon miệng mà còn trông rất đẹp mắt. Nhận được một hộp dosirak được bài trí đặc biệt làm cho người ăn cũng cảm thấy bản thân trở nên đặc biệt hơn.

Hơn nữa, người Hàn nhớ đến dosirak cũng không phải vì hương vị của chúng quá đặc biệt, mà vì thông qua dosirak, họ như được quay trở về với miền ký ức của những ngày thơ ấu đã qua. Chính với lý do này mà dosirak tuy không còn quá phổ biến như trước, nhưng vẫn chưa bao giờ đánh mất đi giá trị của mình.

Cách thực hiện cơm hộp dosirak truyền thống đơn giản và ngon miệng theo công thức của nữ diễn viên Kim Soo Mi trong chương trình nấu ăn Soomi’s Side Dishes.

Bước 1: Xắt nhỏ kim chi chín (묵은김치) rồi cho vào chảo xào sơ với dầu ô-liu. Sau đó cho tiếp nửa muỗng dầu mè lớn và tiếp tục đảo. Nêm nếm thêm gia vị cho phù hợp khẩu vị, ta đã hoàn thành món phụ đầu tiên: kim chi xào.

Bước 2: Cho dầu vào chảo xào với tỏi, sau đó cho cá cơm vào xào chung. Nêm đường rồi đảo cho đến khi cá cơm vàng lại.

Bước 3: Xúc xích cắt khoanh mỏng, nhúng vào trứng rồi cho lên chảo chiên.

Bước 4: Chiên trứng ốp la.

Bước 5: Xới cơm, nén chặt 1 bên hộp. Bên còn trống thì để các thức ăn kèm vào. Cuối cùng đặt trứng ốp la lên cơm.

Bật mí cách ăn chuẩn của người Hàn Quốc

Sau khi đã đặt hết mọi thứ vào hộp cơm, đậy nắp lại và lắc hộp cơm thật mạnh nhiều lần. Đến khi cơm và thức ăn trộn đều với nhau thì bạn có thể thưởng thức.

Mặc dù sau khi trộn, hộp cơm không còn đẹp mắt như ban đầu, nhưng hương vị sẽ đậm đà hơn và ngon hơn. Cách ăn này cũng chính là 1 trong những nét làm nên sự khác biệt của dosirak với bento.

Bạn có thể mua các hộp đựng cơm dosirak thiết kế vô cùng bắt mắt và giữ nhiệt cực tốt trên trang shopping lớn nhất Hàn Quốc Coupang, chỉ cần nhập từ khóa 도시락통.

Tuy có nhiều món “cao lương mĩ vị” khác nhưng Dosirak truyền thống vẫn có một chỗ đứng nhất định. Có một ngày mệt mỏi và tràn đầy những hoài niệm xưa cũ, người ta sẽ tìm đến món cơm hộp giản dị này để tìm một chốn bình an cho tâm hồn.

Nhiều nhà hàng mang phong cách hiện đại cũng bắt đầu phục vụ loại cơm này, thậm chí có những quán mở ra chỉ để bán Dosirak. Một trong hệ thống nhà hàng vừa bán cà phê, chè đá bào patpingsu, vừa bán món cơm hộp truyền thống này là 별다방미스리 (Miss Lee Cafe).